Proteklog vikenda u Lisabonu gotovo ništa nije odavalo da se u nedjelju održavaju izbori za Evropski parlament. Sve je bilo u znaku finala Lige šampiona između Reala i Atletika.
Grad su preplavili Španci kojih je, prema gruboj procjeni, oko 100.000 ostalo izvan stadiona.
Čak ni na lokalnim medijima vijesti o izborima bile su svedene na minimum, tek poneka anketa i analiza.
Ako se ta nezainteresovanost gleda kroz statistiku, onda je samo jedna trećina Portugalaca izašla na izbore, što je oko 10 odsto manje od evropskog prosjeka koji je iznosio 43 odsto.
Uopšteno, evropski izbori su pokazali da Evropa polako skreće udesno jer raste popularnost ekstremnih partija. Ako se stvari generalizuju, onda je između 10 i 15 odsto desničara i evroskeptika ušlo u Evropski parlament, što im je istorijski najbolji rezultat.
Oni su već počeli izazivati jače političke turbulencije na unutrašnjoj evropskoj političkoj sceni, prvenstveno u pojedinim vodećim zemljama članicama kao što su Francuska i Velika Britanija.
U Njemačkoj su pobijedili konzervativci Angele Merkel, ali i tamo je zabilježen trend jačanja neonacista, te će Nacional-demokratska stranka (NPD), koja je gotovo prepisala Hitlerov program, s osvojenih 300.000 glasova ući sa jednim poslanikom u parlament.
Ako se stvari generalizuju, onda je između 10 i 15 odsto desničara i evroskeptika ušlo u Evropski parlament, što im je istorijski najbolji rezultat
Poznat je slučaj kada su je njemačke vlasti još 2011. godine pokušale zabraniti zbog veza s neonacističkom grupom odgovornom za ubistva devet turskih i jednog grčkog imigranta. Međutim, umjesto nestanka sa političke scene, ona je sve masovnija.
U Francuskoj je krajnje desna i antievropska partija Marine Le Pen, Nacionalna fronta, pobijedila na izborima osvojivši čak 25 odsto glasova, te odmah nakon objave rezultata zatražila i raspuštanje Vlade premijera Manuela Valsea jer nema legitimitet kod građana.
Predsjednik Fransoa Oland već je pozvao na reformu Unije, tvrdeći da je ona za građane postala komplikovana i nejasna te da ne bi trebalo da se petlja u baš svaki segment života, što birače već dobro iritira.
Francuzima je dosta bezlične politike socijalista predvođenih Olandom, ali su još i razočarani narodnjačkim partijama poput UNP-a jer im se zgadila Sarkozijeva selebriti politika.
Sličan potres zatresao je Veliku Britaniju jer je Nezavisna stranka (UKIP) Najdžela Feridža osvojila 27,5 odsto glasova, pobijedivši opozicione laburiste i konzervativce Dejvida Kamerona, što je u Briselu izazvalo zabrinutost.
Njegov uspjeh istovremeno znači da ni laburisti ni konzervativci ne mogu sebi priuštiti da otvoreno zagovaraju ostanak Britanije u Evropskoj uniji. Feridž je poznat po oštroj retorici koja često graniči s uvredama političkih protivnika, poziva na hitno istupanje iz EU, šefa Evropskog vijeća Hermana van Rompeja naziva mrtvom žabom, Belgiju nepostojećom državom, Evropsku uniju Jugoslavijom, a Britaniju taocem lopova iz Brisela.
Popularnost desnih i ekstremnih stranaka zabilježena je i u Austriji, Danskoj, Švedskoj, Mađarskoj, Finskoj i Grčkoj. Za sve njih je zajednička jaka antiimigraciona politika pa se s pravom postavlja pitanje statusa manjina u tim državama.
U Hrvatskoj pobijedila je narodnjačka koalicija predvođena HDZ-om naspram potpuno dezorijentisanog SDP-a.
Izbori za Evropski parlament ne bi trebalo da imaju veći uticaj na politiku proširenja jer bi radikalne promjene sadašnje strukture najviše pogodile zemlje zapadnog Balkana.
Izbori za Evropski parlament ne bi trebalo da imaju veći uticaj na politiku proširenja jer bi radikalne promjene sadašnje strukture najviše pogodile zemlje zapadnog Balkana
I pored jačanja ekstremnijih partija, najveći broj poslaničkih mandata osvojile su dominantno narodnjačke stranke koje imaju jasan stav prema priključenju zemalja regije Evropskoj uniji.
Naši politički lideri mogli bi iz ovih evropskih izbora izvući nekakav zaključak da vremena za priključenje nema baš previše i da se okolnosti mijenjaju, te bi i svoju proevropsku politiku mogli prilagoditi novoj dinamici. Što prije - to bolje!
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.