Potvrda postojanja gravitacionih talasa ujedno je i konačna potvrda Ajnštainove teorije relativiteta, koja je tim otkrićem u potpunosti dokazana.
Naučnici su u četvrtak oko 10:30 sati ujutro po lokalnom vremenu u Njujorku, na univerzitetu Kolumbija, potvrdili otkriće gravitacionih talasa.
Nobelova nagrada za fiziku tim je otkrićem za tekuću godinu praktički zagarantovana.
"Gravitacioni talasi su mreškanja u prostor-vremenu, koja je Ainštain predvidio prije 100 godina. Mogu nastati tokom rođenja i sudara crnih rupa i mogu doći do nas čak iz najudaljenijih galaksija", rekao je ranije u najavi konferencije za medije Sabi Marka, fizičar sa Univerziteta Kolumbjia.
Do otkrića se došlo uz pomoć najnovijih podataka sustava LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory). Riječ je o naučnom eksperimentu vrijednom milijardu dolara, koji još od 2002. godine traga za fenomenom gravitacionih talasa.
Ligo je ogroman detektor u obliku slova "L" na kom radi više od 1000 naučnika iz 15 zemalja svijeta.
Ispostavilo se da je Ajnštajn bio u pravu. Tačno jedan vek nakon što je veliki naučnik objasnio Opštu teoriju relativiteta, naučnici iz opservatorije LIGO su otkrili gravitacione talase koji nastaju sudarom crnih rupa, saopšteno je danas na konferenciji za medije u Kaliforniji.
Šta su gravitacioni talasi?
Gravitacioni talasi su vibracije dimenzije prostor-vrijeme koji se javljaju ubrzanjem svih oblika materije i energije. Njihovo postojanje je jedna od ključnih predviđanja Ajnštajnove Opšte teorije relativiteta, objavljene 1916. godine.
Šta je LIGO?
Lasersko-interferometarska opservatorija za gravitacione talase (LIGO) na Tehnološkom institutu u Kaliforniji završena je 1999, a gravitacione talase je prvi put, bezuspješno, tražila 2002.
Opservatorija je 2010. godine ušla u petogodišnju rekonstrukciju kako bi svoju aparaturu učinila osjetljivijom. Redizajn je doveo do desetostruko pojačane osjetljivosti, što omogućava da LIGO „čuje“ 10 puta udaljenije gravitacione talase i da ima pristup 1.000 puta većoj glasnoći svemira.
Dana 18. septembra 2015. godine opservatorija je obavila prvu zvaničnu, tromjesečnu probu svojih poboljšanih detektora. Bez ikakvog dodatnog finog podešavanja, detektori su bili u stanju da slušaju gravitacione talase udaljene čak 225 miliona svjetlosnih godina, što je već tri puta veća osjetljivost u odnosu na prvobitni LIGO.
Značaj ovog otkrića pojašnjava profesor astronomije i fizike Kreg Hogan:
„Kako nam gravitacioni talasi omogućuju da proučavamo svemir sa novim oblikom energije koja sve spaja, detektori gravitacionih talasa bi takođe mogli da dovedu do potpuno neočekivanih otkrića — kao što je to nekada bio slučaj sa teleskopom i mikroskopom“, objašnjava Kreg Hogan, profesor astronomije i fizike na Univerzitetu u Čikagu.
„Pored toga, gravitacioni talasi daju detaljan zapis događaja koji su se odigrali u prvih sekund ili tako nešto postojanja svemira, što bi nam takođe omogućilo da ograničimo modele poput kosmičke inflacije i drugih ekstremnih i nezabeleženih fizičkih pojava ranog univerzuma“.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.