Mnoge pojave u svemiru stvaraju različite oblike radijacije – od gama vazduha velike energije, koji su najčešći oblik radijacije u kosmosu, do niskoenergetskih mikrotalasa i radio-talasa.
Mikrotalase, slične onima koje koristimo kada treba da podgrijemo ručak, stvaraju mnogi astrofizički izvori ‒ među njima su galaksije mejzeri (prema engleskom microwave lasers), te još snažniji emiteri koji se pomalo zlokobno nazivaju megamejzerima, kao i središta nekih galaksija. Posebno snažni izvori zračenja su svijetla središta galaksija, koja se nazivaju još i aktivni galaktički nukleusi. Smatralo se da su puni energije zbog prisustva supermasivnih crnih rupa, koje uvlače okolnu materiju i izbacuju svijetle mlazeve radijacije.
Dvije galaksije koje su ovdje prikazane, MCG+01-38-004 (gornja, crvenkasta) i MCG+01-38-005 (donja, plava) snimio je Nasin/Esin teleskop "Habl". Galaksija MCG+01-38-005 (poznata još i kao NGC 5765B) posebna je vrsta mejzera. Aktivni nukleus galaksije pumpa ogromne količine energije, a ona stimuliše oblake vode koja je okružuje. Vodonik i kiseonik, sastavni elementi vode, sposobni su da apsorbuju nešto od te energije i reemituju je na specifičnim talasnim dužinama. Jedna od tih talasnih dužina pada pod mikrotalasni režim nevidljiv za "Habl", ali mogu da je vide mikrotalasni teleskopi. Galaksija MCG+01-38-005 je zato poznata još i kao vodeni megamejzer!
Astronomi mogu da upotrebe takve objekte za istraživanje fundamentalnih karakteristika svemira. Emisija mikrotalasa sa MCG+01-38-005 iskorišćena je za proračunavanje preciznih vrijednosti brzine širenja svemira. Tu konstantu je postavio Edvin Habl, astronom čija su posmatranja dovela do otkrića širenja svemira i po kome je teleskop "Habl" dobio ime.
(RTS)
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.