HAG - Haški tribunal odbio je danas zahtjev bivšeg predsjednika Republike Srpske Radovana Karadžića da bude oslobođen na polovini suđenja, utvrdivši da su tužioci izveli dovoljno dokaza protiv njega po 10 tačaka optužnice, uključujući i one za genocid u Srebrenici, ali ga je oslobodilo tačke optužnice za genocid nad Muslimanima i Hrvatima u drugih sedam opština u BiH.
Saopštavajući odluku, predsjedavajući sudija O Gon Kvon (O-gon Kwon) je rekao da dokazi koje su predočili tužioci nisu dovoljni za dokazivanje tačke optužnice da su snage bosanskih Srba u opštinama Bratunac, Foča, Ključ, Prijedor, Sanski Most, Vlasenica i Zvornik pokušale da Muslimane i Hrvate "unište u potpunosti ili djelimično kao etničke grupe", što je uslov za genocid, iako ima dovoljno dokaza da su u tim opštinama počinile istrebljenje i progon nesrba.
Raspravno veće utvrdilo je da je tužilaštvo, u nedavno okončanom dokaznom postupku, podnijelo dovoljno dokaza po svim drugim tačkama optužnice, uključujući i za genocid u Srebrenici, na osnovu kojih bi, ukoliko bi bili prihvaćeni, Karadžić mogao biti osuđen.
Raspravno veće je to utvrdilo primjenjujući, u skladu sa pravilima suda, najpovoljniji kriterijum procjene dokaza za tužilaštvo u ovoj fazi postupka, prije nego što sasluša dokaze Karadžićeve odbrane.
Suđenje će, poslije današnje odluke sudija, biti nastavljeno dokaznim postupkom Karadžićeve odbrane, koji će početi 16. oktobra.
Karadžić, koji se brani sam, prije današnje odluke, bio je optužen za genocid nad više od 7.000 Muslimana u Srebrenici i za genocid nad nesrbima u još sedam bosanskih opština; progon Muslimana i Hrvata širom BiH; terorisanje stanovništva Sarajeva kampanjom artiljerijskih i snajperskih napada i uzimanje "plavih šljemova" UN za taoce, 1992-95.
U 11 tačaka, Karadžić je optužnicom bio terećen za genocid, progon, istrebljenje, ubistva, deportaciju, nehumana djela, terorisanje, nezakonite napade na civile, i uzimanje talaca.
Predsjedavajući sudija Kvon rekao je da je veće utvrdilo da je tužilaštvo izvelo dovoljno dokaza na osnovu kojih bi, ukoliko bi bili prihvaćeni, razumni presuditelj mogao zaključiti da su sve te zločine, izuzev genocida izvan Srebrenice, počinile oružane snage bosanskih Srba, pod vrhovnom komandom Radovana Karadžića.
Prema današnjoj odluci, na osnovu izvedenih dokaza optužbe moglo bi se zaključiti i da je postojao udruženi zločinački poduhvat, na čelu s Karadžićem, čiji je krajnji cilj bilo trajno i nasilno uklanjanje nesrpskog stanovništva sa velikog djela teritorije BiH, na kojem je vođstvo bosanskih Srba namjeravalo da stvori sopstvenu državu.
"Raspravno vijeće utvrdilo je da bi na osnovu predočenih dokaza tužilaštva, ukoliko bi bili prihvaćeni, razumni procenitelj činjenica mogao zaključiti van svake sumnje da su snage bosanskih Srba počinile genocid nad muslimanskim civilima u Srebrenici", kazao je sudija Kvon.
Taj nalaz mogao bi se izvijesti na osnovu predočenog "obimnog dokaznog materijala" da su snage bosanskih Srba poslije zauzimanja Srebrenice na
sistematski način "ubile značajan broj vojno sposobnih muslimanskih muškaraca", a žene, djecu i starce nasilno protjerale, u okviru udruženog zločinačkog poduhvata u cilju "eliminacije bosanskih Muslimana iz Srebrenice".
"Genocidna namjera" vođstva bosanskih Srba da potpuno ili djelimično uništi srebreničke Muslimane mogla bi se, na osnovu predočenih dokaza, izvesti iz sistematske prirode zločina i broja žrtava, naglasio je sudija Kwon, podvlačeći da su srpske snage pokušale da ubiju svakog vojno sposobnog Muslimana.
Odbacujući Karadžićevu tvrdnju da VRS nije držala Sarajevo u opsadi, niti terorisalo stanovništvo dugotrajnim neselektivnim granatiranjem i snajperisanjem, sudija Kvon rekao je da obilje dokaza tužilaštva ukazuje na suprotan zaključak, da je VRS, pod Karadžićevom vrhovnom komandom, od proljeća 1992. do jeseni 1995. podvrgavala civile "teroru", masovno ih ubijajući u nezakonitim napadima nasumičnom vatrom artiljerije i snajpera.
Svoju de fakto i de jure moć nad oružanim snagama, Karadžić je u Sarajevu koristio da "teroriše grad u političke svrhe" tako što je vatru na grad pojačavao ili smanjivao da bi postigao politički cilj, kazao je sudija, citirajući svjedočenje zvaničnika UN. Prema riječima sudije Kvona, cilj tog udruženog zločinačkog poduvhata bila je podjela Sarajeva, što je u susretima sa zvaničnicima UN ponavljao i sam Karadžić, pokazuju do sada predočeni dokazi.
Dokazi koje je tužilaštvo podnijelo raspravnom veću ukazuju i da su snage bosanskih Srba sprovele progon Muslimana i Hrvata u 20 opština širom BiH, "ubistvima, deportacijama i uništavanjem" nesrpske imovine, kulturnih i vjerskih objekata. Veliki broj nesrba, te snage ubile su tokom preuzimanja vlasti u tim opštinama, ali i kasnije u logorima u koje su ih nezakonito pritvorile, navele su sudije u današnjoj odluci.
U opštinama navedenim u optužnici, moglo bi se zaključiti na osnovu do sada izvedenih dokaza, sprske snage počinile su i krivično djelo istrebljenja, precizirao je sudija Kvon.
Raspravno veće prihvatilo je da su tužioci izveli dovoljno dokaza za tačku optužnice koja Karadžića tereti za uzimanje vojnika Unprofora za taoce u ljeto 1995, izloživši ih zatim kao "žive štitove" oko svojih strateških objekata u namjeri da spriječi napade NATO avijacije.
Suđenje Karadžiću počelo je krajem oktobra 2009. godine, ali je tužilaštvo prvog svjedoka pred sudije izvelo tek sredinom aprila 2010. Izvođenje dokaza protiv Karadžića tužioci su završili u maju ove godine.
Tokom dokaznog postupka, koji je počeo 10. aprila 2010, tužioci su pred sudije izveli ukupno 195 svjedoka, dok su brojna druga svjedočenja u spis uveli u pisanom obliku.
Prvu optužnicu protiv Karadžića, Tribunal je podnio krajem jula 1995, ali je on ostao na slobodi do 21. jula 2008. godine, kada su ga u Beogradu uhapsile vlasti Srbije i zatim izručile u Hag.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.