Entuzijazam i izražena ljubav za određenu oblast opredjeljuje mladog čovjeka da se bavi bilo kojom naučnom oblašću, bez obzira koliko je to izazovno u današnjem društvu.
Riječi su ovo prof. dr Petra Pende, dekana Filološkog fakulteta u Banjoj Luci, koji je po diplomiranju engleskog jezika i književnosti 1995. godine, najprije počeo da radi kao asistent, a zatim kroz dalje napredovanje, kao docent pa kao vanredni profesor.
Kao neko ko se posvetio nauci, Penda ističe da je u njegovom naučnom radu od posebnog značaja Fulbrajtova stipendija i boravak na Univerzitetu Kolumbija u Njujorku i na Institutu za engleske studije u Londonu.
A tu su i biblioteke renomiranih institucija, s milionima knjiga i časopisa, zatim brojne konferencije u zemlji i inostranstvu, saradnja i povezivanje s kolegama iz regiona i svijeta.
"U srednjoj školi sam imao izuzetnu profesoricu Nadu Mišetić, koja nas je, pored jezika, uvodila u svijet angloameričke kulture i književnosti. Tada sam se prvi put u izvornoj verziji susreo s poezijom Poa, Blejka, Vordsvorta i sa Šekspirovim sonetima. Na univerzitetu se ta ljubav za englesku književnost dodatno produbila, a za to je, između ostalog, zaslužan entuzijazam mojih profesora i asistenata, kao i kolega sa studija. Magistarske i doktorske studije dodatno su utvrdile moju ljubav prema engleskoj i američkoj književnosti", kaže Penda.
Govoreći o položaju nauke u Republici Srpskoj i u odnosu na okruženje, Penda ističe da svakako ima prostora za njen razvoj, ali što je još važnije, za razvoj naučne svijesti, posebno kod mladih.
"Za naučni, kao i za bilo koji drugi društveni razvoj, potrebna su veća finansijska ulaganja i upravo visina tih ulaganja određuje naučni razvoj jedne zemlje. U Republici Srpskoj, kao i u regionu, ta ulaganja nisu velika, što utiče na naš slabiji naučni razvoj u odnosu na većinu zemalja Evropske unije. Međutim, najbitnija je svijest o značaju nauke i ukoliko ta svijest postoji u rukovodećim redovima, prevazilaženjem ekonomske krize u kojoj se trenutno nalazimo prevazići će se i problemi s kojima se nauka danas suočava. Teško je ići u korak sa savremenom naukom ukoliko nemate pristup najsavremenijoj literaturi, ukoliko niste umreženi i ne razmjenjujete saznanja s kolegama sa vodećih evropskih i svjetskih univerziteta", naglasio je Penda.
Potvrđujući bitnost filoloških disciplina, Penda iznosi mišljenje da su upravo filološke discipline od neprocjenjivog značaja za razvoj države, jer nas predstavljaju u određenom svjetlu širom svijeta i grade sliku o naciji.
"Izučavanje srpskog jezika i književnosti u tom bi smislu trebalo da predstavlja prioritet Republike Srpske. Pored toga, strane filologije, tj. izučavanje stranih jezika i književnosti, dovode do susreta različitih kultura, što je neophodno za pozicioniranje nacionalnog u internacionalnim okvirima. U tom smislu strane filologije imaju ulogu dvostrukih ambasadora. Zadatak jednog profesora stranog jezika i književnosti jeste da našu kulturu na najbolji način predstavi svijetu i da ono najkorisnije i najplemenitije iz stranih kultura predstavi nacionalnoj javnosti. Iz ovih razloga neophodna su znatno veća izdvajanja za izučavanje filoloških disciplina", smatra Penda.
On dodaje da veliki broj mladih ljudi koji imaju potencijal da se bave naukom takođe razmišljaju i o ekonomskoj isplativosti svoga poziva.
"Bojim se da mnogi talentovani ljudi odustaju od nauke jer je ne nalaze ekonomski isplativom. Izazov društva, kao i pojedinca, sastoji se upravo u tome da nađu način da nagrade naučne uspjehe i zalaganja onih mladih ljudi koji su posvećeni nauci i na taj način pobude kod njih dodatni interes za bavljenje naukom", smatra Penda.
Podrška naučnoistraživačkom radu u Srpskoj ogleda se i u sufninsiranju studijskih usavršavanja institucijama u inostranstvu. Penda je, zahvaljujući podršci Ministarstva nauke i tehnologije boravio prije četiri godine na Institutu za engleske studije Univerziteta u Londonu, što je za njegov naučni rad bilo od neprocjenjivog značaja.
"Imao sam pristup biblioteci Instituta, koja broji preko šest miliona knjiga, te pristup čuvenoj Britanskoj biblioteci, koja predstavlja jednu od najvećih nacionalnih biblioteka i broji između 150 i 200 miliona stavki (knjiga, časopisa, rukopisa, zvučnih zapisa i sl.), od čega oko 14 miliona knjiga. Pristup najnovijim časopisima i knjigama na Institutu omogućio mi je uvid u stanje savremene nauke o književnosti, što mi je u velikoj mjeri pomoglo da objavim niz radova u prestižnim časopisima u inostranstvu, kao i monografiju pri izdavačkoj kući Rowman & Littlefield u Sjedinjenim Američkim Državama, te da budem urednik i kourednik nekoliko publikacija pri izdavačkoj kući Cambridge Scholars Publishing u Velikoj Britaniji. Takođe, prilikom boravka na Institutu upoznao sam se s velikim brojem kolega iz oblasti kojom se bavim, a Filološki fakultet potpisao je Sporazum o saradnji s Institutom za engleske studije.
Zajednički smo organizovali međunarodnu anglističku konferenciju u Banjaluci i tom prilikom znatan broj profesora s Instituta i Univerziteta u Londonu, među kojima i tadašnji direktor Instituta Vim Van-Mierlo, učestvovao je u radu naše konferencije, koja je okupila preko 100 naučnika sa svih kontinenata. Među plenarnim govornicima bila su vodeća imena nauke o jeziku i književnosti, poput Džefrija Pulama s Univerziteta u Edinburgu, te Džona Bejlina iz Njujorka, i vodeća imena iz oblasti nauke o književnosti, poput Terija Igltona, Univerzitet u Lankasteru, Nikolasa Bernza s Univerziteta u Njujorku i Vima Van-Mierla, s Univerziteta u Londonu i Lafborou. Ministarstvo nauke i tehnologije već nekoliko godina podržava konferencije koje organizujemo na Filološkom fakultetu u Banjaluci i redovno sufinansira odlazak naših profesora i saradnika na konferencije", kaže Penda.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.