RIJAD - Vojna intervencija Saudijske Arabije koja je započela u Jemenu, za sada većinom "iz vazduha", kako najavaljuje "saudijski izvor upoznat sa vojnim pitanjima" najvjerovatnije je samo uvod u masovniju kopnenu ofanzivu.
Zvanični Rijad nastupa tezom da je u toj zemlji neohodan strana intervencija kako bi se "uspostavio red " i podržao oficijelni predsjednik Abd Rabu Mansur Al-Hadi. Pritom, Bijela kuća je saopštila da SAD podržavaju ofanzivu na čelu sa Savjetom za saradnju persijskih zemalja te da je predsjednik SAD Barak Obama dozvolio američku "logističku i obavještajnu" pomoć.
Feldmaršal Al-Hadi, koji uživa podršku SAD, na poziciji prvog čovjeka Jemena nalazi se od septembra 2011. kada je zamjenjivao tadašnjeg predsjednika Abdulaha Saleha, koji se nalazio na liječenju u inostranstvu. Od februara 2012. Al-Hadi je izabrani predsjednik Jemena, pošto je pobijedio na izborima na kojima je bio jedini kandidat.
Današnji Jemen oblikovan je tokom procesa ujedinjenja sjevernog i južnog dijela zemlje koji je trajao od maja 1988. preko potpisivanja ugovora o ujedinjenju novembra 1989. čiji su potpisnici bili Ali Abdulah Saleh, predsjednik Sjevernog Jemena, i Ali Salim al-Bidh u ime Južnog Jemena.
Ujedinjenje je svečano proglašeno 22. maja 1990.
Istorijski, Sjeverni Jemen (Sana), koji je uspio da sačuva suverenost i da nikada ne postane posjed neke evropske sile, bio je šiitska monarhija. Južni Jemen (Aden) međutim bio je britanska teritorija, čiju je sudbinu vijekovima određivao izuzetan strateški položaj na ruti koja je povezivala britansku Indiju s metropolom.
I poslije ujedinjenja zemlje, maja 1990, duboka podvojenost nekadašnjeg Sjevernog i Južnog Jemena nije prevaziđena.
Jemen je u potpunosti islamsko društvo, ali podvojeno na sunite kojih ima, prema procjenama, do 55 odsto, i šiite koji sačinjavaju ostatak stanovništva.
Teritorijalni razmještaj dvije islamske grupacije znatnim dijelom odgovara nekadasnjoj podjeli na sjevereni u južni dio zemlje, zapravo više je riječ o sjeverozapadu i jugoistoku.
Saudijska Arabija ima dugu istoriju vojnih intervencija u Jemenu. I tokom građanskog rata u toj zemlji 1994. Saudijska Arabija je široko intervenisala u korist sunitskog juga, čiji su pojedini prvaci tada pokušali secesiju.
Aktuelni sukob u Jemenu, odnosno pobuna, započeo je juna 2004. kada je šiitski vjerski prvak Husein Badredin Al-Houti pokrenuo bunt protiv jemenske vlade.
Sve vrijeme grupacija Huti tvrdi da je pobuna bila neizbježna zbog odbrane njihove zajednice od diskriminacije.
Najveći dio borbi vođen je u sjeverozapadnim dijelovima zemlje, koje naseljava šiitska većina, ali su borbe prenijete prethodnih mjeseci i u južni dio zemlje.
Pošto su pripadnici Huti milicije zauzeli glavni grad Sanu, u januaru su proglasili da su ovladali zemljom.
Nedavno približavanje Adenu, središtu južnog dijela zemlje, izazvalo je najnoviju reakciju međunarodnih faktora.
Predsjednik Jemena zatražio je prije nekoliko dana od Savjeta bezbjednosti UN da podrži vojnu akciju zemalja koje žele da njegovoj vladi pruže vojnu pomoć.
Riječ je, dakle, o duboko vjerskom sukobu preko kojeg se prelamaju interesi velikih zemalja regiona, ali i globalni interesi.
Kao i drugdje na Bliskom istoku, sunitske grupacije (uključujući i one najradikalnije) podržava Saudijska Arabija, a koju manje-više otvoreno podržavaju SAD i London.
Na drugom polu, šiitske grupe podržava Iran, a u nekim slučajevima poput slučaja Sirije, u mjeri mogućeg i Moskva.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.