LONDON - Akcije na evropskim berzama doživjele su danas najveći pad od kraja 2011. godine, a najteže su pogođene banke u južnoj Evropi, nakon što je Grčka zatvorila svoje banke i uvela kontrolu kapitala zbog dužničke krize.
Panevropski indeks FTSEurofist oslabio je za tri procenta, dok je najveći pojedinačni pad doživio berzanski indeks u Portugalu PSI-20, koji je umanjen za pet procenata.
Njemački indeks DAKS i Francuski CAC umanjeni su za oko četiri procenta, a indeks evrozone Euro STOKS 50 oslabio je za sličnu vrijednost i pao na najniži nivo od kraja 2011. godine. Grčke banke ostaće zatvorene tokom čitave sedmice, a građani će od danas moći da podižu sa bankomata najviše 60 evra dnevno. Ovo ograničenje ne važi za vlasnike stranih platnih i kreditnih kartica.
Nakon banaka, Grčka je zatvorila i berzu, koja neće raditi do 7. jula, saopšteno je iz atinske berze.
Saopštenje dolazi nekoliko sati nakon što je Atina izdala dekret o zatvaranju banaka do 6. jula, dan nakon referenduma kog je za 5. jul sazvao premijer Grčke Aleksis Cipras. Građani na referendumu treba da se izjasne da li su za ili protiv prihvatanja najnovijeg prijedloga međunarodnih kreditora.
Sa druge strane, grčki penzioneri čekali su danas ispred banaka da bi dobili svoj novac iako je Vlada odlučila da sve banke ostanu zatvorene ove sedmice, a da bankomati rade tek od danas.
"Što mirnije budemo rješavali teškoće, prije ćemo ih prevazići, a posljedice će biti blaže", rekao je premijer Cipras. On je obećao da će depoziti u bankama biti zaštićeni, a zarade isplaćene.
Neuspjeh u pregovorima s kreditorima vodi Grčku prema bankrotu zbog duga od 1,6 milijardi evra koji treba da bude plaćen Međunarodnom monetarnom fondu do danas. Atina mora da plati i milijarde evra Evropskoj centralnoj banci u narednim mjesecima.
Evropska komisija je saopštila da je opravdana kontrola kapitala koju je Grčka uvela u bankama.
"Stabilnost finansijskog i bankarskog sistema Grčke od javnog je interesa i uvođenje privremenih ograničenja odliva kapitala je opravdano. Očuvanje finansijske stabilnosti je trenutno najvazniji zadatak", rekao je zvaničnik Komisije zadužen za finansijsku stabilnost Džonatan Hil.
Žan-Klod Junker, predsjednik Evropske komisije, stao je u odbranu prijedloga kreditora koje je zvanična Atina odbacila, uz obrazloženje da se ne radi o glupom paketu mjera štednje.
Dug Grčke trenutno se kreće oko 320 milijardi evra, odnosno 175 odsto BDP-a, a njen bankrot najviše će osjetiti manje zemlje koje su članice evrozone. U apsolutnom iznosu, pojedinačno najveći povjerioci su Njemačka i Francuska. Ali, s obzirom na veličinu ekonomije, najveći udarac primiće male ekonomije poput Slovenije ili Malte. Probleme bi mogle imati i Španija ili Italija, čije privrede se tek oporavljaju.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.