VARŠAVA - Dužnička kriza u Evropi i bauk da će neke članice evrozone bankrotirati sasvim su uobičajena pojava iz istorijske perspektive i Poljska je bankrotirala do sada tri puta, a Njemačka osam u posljednjih osam stoljeća, piše poljski list Djenjik Gazeta pravna.
List prenosi iz analize istorije privreda 66 zemalja Evrope i svijeta na koje otpada 90 odsto svjetskog bruto domaćeg proizvoda, da je svjetski finansijski sistem preživio do sada 250 puta da neka od država bankrotira, a čak 68 puta su države prestale da plaćaju svojim građanima.
U Evropi države nisu bile u stanju da izmiruju svoje obaveze 73 puta, a najproblematičniji dužnik bila je Grčka, koja je od sticanja nezavisnost 1829. godine pola vremena provela u stanju platežne nesposobnosti i restrukturalizacije dugova.
Najčešće je u Evropi bankrotirala Španija - od 1467. godine bankrotirala je ukupno 13 puta u 18. i 19. vijeku.
Iz te analize istorije zaduživanja država i bankrotstva, koju su izradili američki ekonomisti Kenet Rogof sa Harvarda i Karmen Rajnhart sa Univerziteta u Merilendu, recimo Rusija izlazi kao disciplinovani dužnik, jer je bankrotirala svega pet puta, ali rekorder je jer je dugovala najduže.
Dugovi carevine koju je nova revolucionarna vlast odbila da prizna 1917. godine regulisani su tek sedam decenija kasnije bilateralnim sporazumima.
Poljska nije bila u stanju da izmiri svoje obaveze tri puta u istoriji a čitavu trećinu vremena od obnavljanja nezavisnosti 1918. godine provela je u platežnoj nesposobnosti.
Češće od Poljske dugove nisu mogle da izmire Francuska i Njemačka a u Francuskoj je u drugoj polovini 18. vijeka preovladala čak teza da su dužničke krize i odbijanje da se dugovi vrate korisni jednom u 100 godina, da vraćaju ravnotežu svjetskom finansijskom sistemu, te da ni nema potrebe da se pokuša reprogramiranje dugova.
Analiza američkih ekonomista upozorila je da dužničke krize ne izbijaju samo tokom svjetskih ili regionalnih sukoba ili u vrijeme ekonomske krize, već da obavezne prate tranziciju i prelazak privrede jedne zemlje u razvijenu.
Poslanik poljske antiklerikalne partije Pokret Palikota Marek Poznanjski povodom dužničke krize u evrozoni u šali je podsjetio da Španija još uvijek Poljskoj duguje desetine miliona evra koje je španski kralj Filip II u 16. vijeku pozajmio od supruge poljskog kralja Zigmunta Starog Bone.
Pošto je Boni do njene smrti vratio svega 10 odsto od pozajmljenih 430.000 zlatnih dukata, kada se uzme u obzir današnja cijena zlata, dug bez kaznenih kamata iznosi prema proračunu Poznanjskog 58 miliona evra.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.