Tamo gdje glatka površina okomitog zida napušta ravnu liniju i savija se lagano u prvi nagovještaj zaobljenog svoda, tu je čovjekova građevinarska vještina prevazišla samu sebe i prestala da bude prosto slaganje kamena na kamen.
Tu je počeo smjeli podvig ljudskog duha. Ta mjesta na ruševinama starih građevina ne gledam nikad bez uzbuđenja. To su mjesta sa kojih su um čovjekov i njegova vještina zaplovili u novi, savršeniji i bogatiji svijet, u život višeg reda i viših potreba. Svodu i luku na starim građevinama oči se raduju, jer u njima naslućuju pokušaj oslobođenja od vlasti prirodnih zakona i početak uspona i poleta, kojima ljudska nada produžuje smjelo kraj u nedogled, riječi su nobelovca Ive Andrića kojima se može opisati prvi pogled na bedeme starog grada Kotora.
Rosne kapi sa najviših vrhova Lovćena i sunčevi zraci svojom igrom bude biser Boke Kotorske. Ali, prednost u ostvarenju te čarolije pripada Suncu, koje rasprostre zlatne niti preko modroplave vode spajajući Markov rt i bedeme grada, žureći na Glavna vrata, pa dalje do malih trgova, česmi, crkava i palata. Grad je ovo bogate kulturne tradicije i jedna od najbolje sačuvanih srednjovjekovnih urbanih cjelina ovog dijela Mediterana.
ULAZ U STARO JEZGRO: U drevni Kotor ulazi se kao u bajku - kroz Glavna - Morska i Sjeverna ili Južna gradska vrata. Sva imaju svoje priče o mletačkim providurima (titula za visokog vladinog funkcionara) i turskim admiralima. Sve u Kotoru svjedoči o burnoj prošlosti grada koji danas harmonično spaja različite arhitektonske uticaje i kulturnoistorijske tragove.
Zidovi starog grada, debeli do šesnaest i visoki do dvadeset metara, u potpunosti "skrivaju" staro gradsko jezgro. Bedemi su bili glavni razlog i motiv za upis grada u kulturnu baštinu UNESCO-a 1979. godine. Od prvog vijeka nove ere, kada je nastao ilirski Katarum, pa sve do 20. vijeka opasnost gradu je vrebala i od osvajača i od vremenskih nepogoda. Pamti se nasrtaj turskog gusara Hajrudina Barbarose, na čiji su neuspjeli napad, kao spomen, sagrađena Sjeverna vrata. Svoju najsrčaniju želju mnogi carevi i vladari ugrađivali su u bedeme grada sedam vijekova nadajući se da su baš oni taj posljednji gospodar, koji najbolje zna kako se može opstati uz plavo more, ispod ljutog crnogorskog krša, na nepravilnom platou sa ulicama bez reda i smisla.
Kotor se da prepoznati i po mirisima bilja i smilja, mirisu ribe, karakterističnim fasadama, umijeću življenja donesenom iz širokog Mediteranskog okruženja, bogatstvu i moći palata čiji vlasnici i danas žive kroz predanja koja su im udahnula sjećanja na čovjeka kome su služile.
MNOGO TRGOVA: Kao zanimljiva činjenica može se izdvojiti priča da stanovništvo i danas živi u okviru bedema starog grada - tvrđave, te su česti prizori raširenog veša u malim koloritinim ulicama sa ukrašenim prolazima, miris hrane koja se kroz prozore, od kojih svaki priča svoju priču, širi trgovima, zanimljivi turistima (zamislite da živite u krugu Kastela u Banjaluci, Budimskog dvorca u Bratislavi, u carskom dvorcu Šenbrunu u Beču ili u praškoj tvrđavi Hradčani).
A trgova je zaista mnogo. Šetajući glavnim gradskim trgom, koji je dobio ime Trg od oružja, na kom se nalazio mletački arsenal, a danas njime gospodari palata Bizanti, pogledom tražite ostale trgove i palate, katedrale i crkve, pa sve više i više, do Lovćena. Pošto saberete pogled sa visova, spustite ga na gradski toranj za sat, koji je sada nagnut za skoro 20 centimetara od vertikale, kao posljedica katastrofalnog zemljotresa iz 1979.
Poslije glavnog trga naići ćete do sljedećeg, Trga od brašna, koji ukrašavaju dvije palate - Pima i Buća. Na trgu, kao što samo ime kaže, nalazili su se magacini za brašno. Nekoliko koraka odatle nalazi se Trg svetog Tripuna, ispred istoimene katedrale. Oltari sadašnje katedrale osveštani su 19. juna 1166. godine.
Napravite pauzu od tumaranja uličicama i trgovima, te predahnite uz kafu, za koju ćete u Kotoru izdvojiti 1,5 evra, dok za koka-kolu treba da izdvojite 2,5 evra. Ali, za uživanje u lokalnim tredicionalnim jelima, pretežno od ribe, trebaće vam dublji džep.
UVRIJEĐENA VILA: Kada ste sabrali utiske do tada viđenog, uputite se južno od katedrale do Trga od salate, gdje su se prodavali proizvodi stanovnika iz obližnjih naselja. Zatim, tu je i Trg bokeljske mornarice, ali i Trg svetog Luke i svetog Nikole, koji je ime dobio po postojećim crkvama.
Šetnja vas dalje vodi do palate Grgurina, koja se danas nalazi na Trgu bokeljske mornarice. Palata je pripadala plemićkoj porodici čije ime i nosi.
U sklopu što manjih, što većih ulica, između trgova i istorijskih građevina naići ćete na česmu Karampana, za koju se sa koljena na koljeno među Kotoranima prenosi zanimljiva legenda. Naime, silni car Stefan prvobitno je počeo da gradi grad u velikoj jami iznad današnjeg Kotora. Međutim, od tog nauma odgovorila ga je vila, po čijem je savjetu on podigao grad kraj zaliva. Kada je grad bio završen, car je na gozbu pozovao brojne ugledne goste i vilu koja ga je mudro savjetovala. Međutim, grdno je pogriješio kada se počeo hvaliti kako je lijepi grad načinio, ne pominjući zasluge vile. Vila se na takav sebičan gest uvrijedila i iz osvete zatrovala sve izvore vode po novom gradu Kotoru, a sve zvanice sa gozbe otjerala u ludilo. Kad je vidio što je uradio, car je molio vilu za oproštaj. Ona se na kraju smilova i oslobodi goste ludila, a u čitavom Kotoru ostavi je samo jedan izvor pitke vode - današnju česmu Karampanu.
U blizini česme, ali i u cijelom Kotoru mamiće vas izlozi brojnih suvenirnica. U svakoj ćete naći razglednice s motivima grada, kugle, magnete, ali ubrzo i shvatiti da kugla sa motivom grada košta pet evra, za razliku od identične, koja u Rimu košta 3,5, a u Gracu 4,5 evra.
Sunce sad već povlači svoje zlatne niti, rosa se sprema za još jednu ulogu u igri za naredni dan, a suton preuzima grad. I zaista, prizor starog grada Kotora u suton će vam ostati kao najljepša uspomena iz ovog bisera Bokokotorskog zaliva.
Crkvice
Na putu kroz Bokokotorski zaliv, od Herceg Novog prema Kotoru smjestio se Perast, a u njegovim vodama i dva ostrva - ostrvo Sveti Đorđe, koje je prirodno, i ostrvo Gospe od Škrpjela, koje je vještačko. Na ostrvu Sveti Đorđe nalazi se crkva iz 17. vijeka i groblje starih peraških pomoraca. Ostrvo Gospe od Škrpjela je vještački nastalo nagomilavanjem kamenja na već postojećoj stijeni. Kasnije, 1630. nastala je i crkva koja posjeduje bogatu kolekciju srebrnih kovanica sa reljefima brodova koji opisuju razvoj pomorstva u Boki. Među turistima crkve na ostrvima poznate su kao crkvice.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.
