BIJELJINA - Na današnji dan 1992. godine postavljeni su temelji takozvanog Kutiljerovog plana koji je mogao da spriječi rat u BiH i koji su potpisale sve tri nacionalne strane, ali ga je lider SDA Alija Izetbegović ubrzo odbacio.
Plan je predviđao stvaranje tri konstitutivne nacionale jedinice u koje bi ušle većinske opštine sve tri strane.
Muslimanskoj konstitutivnoj jedinici pripalo bi 50 opština, odnosno 44 odsto teritorije.
Srpskoj konstitutivnoj jedinici pripalo bi 37 opština, odnosno 44 odsto teritorije /zbog veličine opština i vlasništva u katastru/, a hrvatskoj 20 opština ili 12 odsto teritorije BiH.
Prema tom planu, BiH bi se sastojala od tri konstitutivne jedinice i svaka od njih, kao i centralno tijelo BiH, zalagala bi se za zaštitu ljudskih prava i prava manjina.
Skupština bi se sastojala od dva doma - doma građana i doma konstitutivnih jedinica.
Plan su nakon toga, 18. marta, potpisala sva tri nacionalna lidera - Alija Izetbegović, Radovan Karadžić i Mate Boban.
Međutim, Izetbegović je već 28. marta, nakon razgovora s američkim ambasadorom u Jugoslaviji Vorenom Cimermanom, odbacio plan.
Cimerman je tada obećao Izetbegoviću da će SAD priznati BiH ako odbaci Kutiljerov plan.
Portugalski diplomata Žoze Kutiljero optužio je u više navrata Izetbegovića da je izazvao rat i masovne žrtve odbacujući sporazum koji je prethodno potpisao.
Kutiljero je opisao Aliju Izebegovića kao osobu koja jedno govori u javnosti, a drugo privatno.
"Alija Izetbegović bi jedno govorio nasamo, a drugo javno. Na prvom ručku tokom pregovora uvidio sam da je lažov i da mu se ne može vjerovati. On je uvijek odstupao od onog što je već bio prihvatio", rekao je Kutiljero.
Politički analitičari su poslije potpisivanja Dejtonskog sporazuma 1995. ocijenili da je to, u suštini, Kutiljerov plan sa određenim modifikacijama.
Kada se uporede mape koja je bila dodatak Kutiljerovog pana i mapa koja je dio Dejtonskog mirovnog sporazuma iz novembra 1995. vidi se da je, poslije tri i po godine ratovanja, rezultat skoro isti.
"Pitanje je bilo - možemo li imati unitarnu Bosnu ili Bosnu iz tri dijela. Moje uvjerenje je bilo da samo trodjelna Bosna može uspjeti, što je potvrdio i Dejtonski sporazum", ocijenio je Žoze Kutiljero.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.