SAN FRANCISKO - Najpoznatiji internet pretraživač "Google" posvetio je svoj logo 197. godišnjici rođenja Ejede Lavlejs, jedne od najzanimljivijih i najslikovitijih ličnosti u istoriji informatike.
Lavlejsova je rođena kao Augusta Ejda Bajron 10. decembra 1815. godine u Londonu. Bila je ćerka poznatog britanskog pjesnika Lorda Bajrona i En Izabel Milbenk. Međutim, njihov brak nije dugo potrajao i oni su se razveli, a Ejda je ostala da živi sa majkom.
Lavlejsovasa se interesovala za matematiku i nauku, što u to doba dame jednostavno nisu činile.
Sa 18 godina upoznala je Čarlsa Babidža, veoma poštovanog profesora matematike. Duboko su je impresionirale Čarlsove ideje o novoj mašini za računanje, takozvanoj analitičkoj mašini, a i on sam je ostao zapanjen njenom inteligencijom.
Sa 19 godina se vjenčala sa Vilijamom Kingom, koji je ubrzo postao grof od Lavlejsa. Imali su skladan brak, iako je Lavlejsova bila intelektualno nadmoćnija.
Pomagala je u dokumentovanju rada analitičke mašine, kao i u radu na njoj - finansijski, ali i svojim predlozima, od kojih je najznačajniji bio prenos kontrole i rad sa ciklusima, tako da naredbe programa ne bi morale da se izvršavaju redoslijedom kojim su date, već u zavisnosti od toka programa.
Predviđala je i mogućnost ove mašine i za opštije stvari (/komponovanje muzike i grafiku), ali i za šire naučne primjene.
Predložila je da se pomoću analitičke mašine izračunaju Bernulijevi brojevi. Ovaj plan se, ujedno, smatra i prvim programom, a Ejda Lavlejs prvim programerom. U njenu čast jedan programski jezik dobio je njeno ime.
Lavlejsovoj je bilo 29 godina kada je njeno delo objavljeno i kada je rodila treće dijete.
Na veliko iznenađenje, doživjela je duševni i mentalni slom. Ljekari su joj prepisali kombinaciju lijekova i alkohola, koja se danas smatra smrtonosnom.
Uspjela je da ostavi alkohol na neko vrijeme, ali je našla drugu zavisnost - kockanje, zbog čega je zapala u velike dugove. Da bi otplatila dugove, morala je da založi porodični nakit. Njen muž je uzalud pokušavao da izađe na kraj sa njenim krediterima i gomilom skandala koji su je okruživali.
Umrla je od raka sa 36 godina, isto koliko je imao njen otac kada je umro. Po sopstvenom zahtjevu, sahranjena je pored svog oca u Haknal Torkardu, crkvi u Notinghemširu.
Kao nagradu za njen doprinos, Američko ministarstvo odbrane je 1979. godine razvilo jedan programski jezik i nazvalo ga "Ada".
U toku svog života, sarađivala sa Ser Dejvid Brusterom - tvorcem kaleidoskopa, Čarlsom Vitstounom, Čarlsom Dikensom i Majklom Faradejom.
Lavlejsova je prešla granicu stereotipne uloge žene i bila je jedna od pionira u istraživanju računara i programiranja. Iako je njen život bio kratak, i živjela je prije 150 godina, naslutila je većinu od onoga što se danas smatra modernim računarstvom.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.