BANJALUKA - Krsna slava je specifičnost vezana samo za Srbe i ne može se posmatrati izdvojeno od crkve, odnosno od same liturgije, navodi sveštenik Eparhije banjalučke Dragan Grujić.
Postoji više tumačenje kako i zašto su nastale krsne slave. Istorijski utemeljeno je shvatanje da su srpske porodice, u prelaznom periodu prihvatanja hrišćanstva, svaka za sebe, uzimale određenog zaštitnika.
"I tako, prema nekom plemenskom znaku ili prema prezimenu, kako to danas kažemo, slave su počele da se razlikuju, jer je svako uzimao različitog svetitelja za svog `patrona`, ili se po trenutku primanja hrišćanstva uzimao svetac za zaštitnika", objašnjava Grujić za Srnu.
Vremenom to se prenosilo sa koljena na koljeno, pa svaka porodica ima svoju krsnu slavu po svom prezimenu, po mjestu odakle potiče.
Grujić navodi i objašnjenje da slava ima utemeljenje u liturgijskim razlozima, odnosno da je nastala iz običaja ili prakse obreda prinošenja hljeba - slavskog kolača Presvetoj Bogorodici.
Zbog nemogućnosti da svi budu oni koji će prinositi hljeb Bogorodici, takav obred se kasnije prenio na svetitelje.
Na taj način, pojašnjava sveeštenik Grujić, dobijena je raznovrsna "plejada" svetitelja, crkvenih praznika u toku godine, koje su pravoslavni Srbi uzeli i poštuju kao krsnu slavu.
"U današnje vrijeme imamo problem nominalnih hrišćana, odnosno onih koji se deklarišu kao pravoslavci, a koji nemaju konkretan odnos i vezu sa crkvom, pa smo često u situaciji da vidimo da se krsna slava ne poštuje i obilježava mimo crkve, mimo obreda i mimo liturgije", napominje Grujić.
On ističe da krsna slava ne može biti izdvojena iz crkve, niti je moguće da laik vrši obred "čitanja slave".
Nije moguće da porodica obilježava svetitelja, a da ukućani nisu kršteni, a uz to obavezno je pridržavanje osnovnih crkvenih postulata kao što su postovi, odnosno da se ispoštuje to da li je dan posni ili mrsni.
Obilježavanje slave počinje iz crkve, kako bi se porodica vezala za crkvu dolaskom na liturgiju i pričešćem na krsnu slavu, a onda se iz crkve slavlje prenese u kuću.
Sveštenik Grujić napominje da je neophodno slavski hljeb i žito donijeti u crkvu, kao i da obični slavski ručak, bez drugih obreda, nije dovoljan da bi se slavila slava.
Krsna slava je porodični praznik i nema smisla prenositi krsnu slavu sa kućnog ognjišta u nekakve javne prostorije kao što su ugostiteljski objekti.
"Krsnoj slavi nije mjesto u restoranu, bez obzira koliko mali bio dom. Nekom je važnije da mu dođe 50 ili 100 zvanica, ali gubi se onaj bitni momenat da slava treba biti vezana za kućno ognjište", ističe Grujić.
Kada je riječ o tome da krsne slave slave i ustanove, institucije te preduzeća, sveštenik Grujić napominje da je toga oduvijek bilo u srpskom narodu, te da je to pogotovo vezano za školsku slavu Svetog Savu.
On napominje da nije nikakav problem to što ljudi tamo gdje rade žele da se okupe u slavu Boga i svetitelja, ali upozorava da i tu treba biti oprezan kako se slava ne bi pretvorila u nekakvu svjetovnu zabavu.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.