Svaki korisnik interneta danas na osnovu JMBG odnosno PIB-a, može znati datum vašeg rođenja, pol i region gdje ste rođeni, dok bi unosom tog broja recimo u aplikaciju biračkog spiska mogao da sazna i vaše ime i prezime, adresu kao i biračko mjesto na kojem glasate.
Jedinstveni matični broj građana (JMBG) koji sadrži mnoge lične podatke, ima prava da traži svako od građana Srbije, ali obavezu da ga dajemo imamo samo onima koji imaju za to zakonsku osnovu.
U tome i jeste problem. Nema tačnog spiska institucija i pravnih lica koja za to imaju zakonsku osnovu. Zapravo, ako oni koji nam traže JMBG nemaju dokaz da imaju zakonsku osnovu za to, onda mi nismo u obavezi da im dajemo taj podatak.
Rodoljub Šabić, povjerenik za informacije od javnog značaja i zaštitu podataka, objašnjava da postoje dva osnova na osnovu kojih neko može da dobije od građana JMBG.
Prvi je zakonski osnov, a drugi naša saglasnost. Dakle, da traži može svako: policija, RFZO, Fond PIO, banke, sudovi, škole, fakulteti, laboratorije, klinike, hoteli, portirnice raznih ustanova, video- klubovi, kablovske TV, turističke agencije, teretane, anketari, trgovci... Neki imaju za to zakonsko ovlašćenje.
Drugi ga mogu prikupljati samo uz našu saglasnost. Odluka je na nama, niko nas ne smije prisiljavati da to učinimo, kaže Šabić i odmah upozorava da, ukoliko smatramo da nema zakonskog osnova da damo svoj JMBG, onda treba zahtjevati da nam onaj ko traži JMBG označi zakon na osnovu kog to radi, piše 24 sata.
"Ako smatramo da je insistiranje i nezakonito i lišeno smisla, a pružalac usluge, na primer, nedozvoljeno uslovljava svoje usluge davanjem JMBG, možemo se žaliti nadležnoj inspekciji, odnosno nadzornom organu određenog ministarstva u zavisnosti od toga da li su u pitanju trgovina, elektronske komunikacije, ili ako su banke u pitanju, žalićemo se NBS itd.
Ukoliko je reč o nedozvoljenoj obradi, prijava se može podneti i povereniku koji će preko svojih ovlašćenih lica izvršiti nadzor, objašnjava Šabić.
U Americi postoji Social security number (SSN), ili broj socijalnog osiguranja, devetocifrena oznaka koja se dodjeljuje građanima SAD, kao i rezidentima, koji na teritoriji SAD borave po osnovu radnih dozvola. Izdaje ga posebna državna agencija. Iako je osnovna primjena tog broja bila identifikacija u oblasti socijalnog osiguranja, SSN je postao nacionalni identifikacioni broj za potrebe oporezivanja, a koristi se i u druge svrhe za potrebe identifikacije. Ono što ga razlikuje od našeg JMBG je to da on nema nikakve veze sa ličnim svojstvima vlasnika, sam po sebi ne govori nijedan podatak o njemu.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.