Otvaranjem Arheološkog parka - sojeničkog naselja i uređenjem Sonog trga u centru Tuzle prije nekoliko godina, ovaj grad obogatio je svoju turističku ponudu i pružio mogućnost turistima da se upoznaju s kulturno-istorijskim nasljeđem Tuzlaka, koje je, prije svega, u vezi s proizvodnjom soli.
I sam naziv grada kroz istoriju u vezi je sa soli, najprije Salenes (grčki), Ad Salinas (latinski), Soli (bosanski) i Tuzla (osmansko-turski).
"Prvi nalaz predmeta iz neolitskog doba u Tuzli je poznat iz 1903. godine. Tada je, prilikom radova na regulisanju Appel Placa, danas Trga slobode, iskopano nešto arheološkog materijala, što su bile prve indicije o postojanju neolitskog naselja na području Tuzle. Poslije stručne obrade tih predmeta, Vejsil Ćurčić je došao do zaključka da je na prostoru današnje Tuzle postojalo neolitsko naselje čiji su stanovnici, pored tradicionalnog privređivanja, vjerovatno koristili i izvore slane vode", istakao je kustos arheolog Muzeja istočne Bosne Mirsad Bakalović.
U Arheološkom parku, smještenom u kompleksu Panonskih jezera, postavljeno je devet autentičnih nastambi - sojenica iz doba od prije 5.000-6.000 godina.
Arheološki park je rekonstrukcija neolitskog sojeničkog naselja otkrivenog u Tuzli, s ciljem da se predstavi tadašnji način života u Tuzli, s naročitim akcentom na početke proizvodnje soli u neolitskom dobu.
Tuzlanski istoričari navode da pronađeni ostaci keramiških posuda grube frakture ukazuju na to da je neolitski stanovnik eksploatisao slane izvore i vršio ručno isoljavanje slane vode.
Rekonstruisane su dvije posude, od kojih je jedna datirana u vrijeme 3.500 godina prije nove ere, a druga 5.000 godina prije nove ere.
U Arheološkom parku, otvorenom 2006. godine, postavljeni su totem, replika glinene peći, stan za tkanje, a sve sojenice povezane su drvenim mostićima.
"U pripremi je projekat za izgradnju stana za tkanje i peći za keramiku, kao i ognjišta za spremanje hrane. Ovim sadržajem bi se posjetiocima omogućilo da se upoznaju s tadašnjim načinom života, odnosno da imaju priliku da probaju hranu koja bi bila spremljena na tradicionalni način i servirana u autentičnom posuđu", kaže Bakalović.
Dodaje da bi tim sadržajima Arheološki park, osim muzejske, imao i edukativno-didaktičku ulogu, koja bi između posjetilaca i sadržaja parka uspostavila međusobnu komunikaciju i interakciju, odnosno za cilj ima da posjetiocu kroz sva njegova čula dočara život tog vremena.
O vrijednosti Arheološkog parka neolitskog sojeničkog naselja u promociji kulturnog turizma i revitalizaciji historijskog nasljeđa najbolje potvrđuju dodijeljene nagrade i priznanja, prije svega "Zlatna ruža" za razvoj i promociju turizma u Bosni i Hercegovini.
Na Sonom trgu, otvorenom prije pet godina, izgrađen je muzej, koji izgledom potsjeća na sojenicu.
Tu su izložene neolitske posude za proizvodnju soli, a najveća znamenitost trga je konzervirani bunar iz osmanlijskog razdoblja, koji je izgraden 1476. godine.
Bunar je godinama stojao zatrpan, a otkriven je početkom ovog stoljeća.
Na sredini trga je fontana, dar provincije Ravena, sa skupocjenim mozaikom koji je izradio najpoznatiji mozaičar na svijetu Felice Nittola iz Italije sa svojim studentima.
Mozaik prikazuje zastave dva grada, na kojima dominira plava boja, ista kao sa svoda mauzoleja Galla Placidia i zastave grada Tuzle. Iz plave boje se izdvajaju bijeli golubovi kao simboli mira.
Postavljen je i jarbol visok 14 metara, na kojem se vijori zastava Tuzle, te ploča na kojoj je zapisano da je Tuzla jedno od najstarijih naselja u Evropi i da 7.000 godina ljudi u kontinuitetu žive i rade u tom gradu.
U muzejskom prostoru na Sonom trgu izložene su replike eksponata pronađenih iz neolitskog doba. Osim toga, tu se nalazi i etnološka postavka predmeta i alata koji su korišteni za eksploataciju soli u osmanskom periodu, kao i lutke obučene u tradicionalnu žensku gradsku nošnju sve tri konfesije (muslimanska, pravoslavna i katolička).
Bakalović kaže da je na gornjem spratu objekta izložen dio bosanske tradicionalne gradske sobe iz Tuzle s kraja 19. vijeka
"Soni trg je zamišljen kao oživljavanje prostorne cjeline koja ima historijski značaj, jer je tu u prošlosti, za vrijeme Osmanlija, crpljena i isoljavana slana voda. Soni trg asocira posjetioce na tradiciju i kontinuitet života i solarstava u Tuzli još od doba neolita, historijske činjenice koja je dugo vremena bila zaboravljana. Sonim trgom dominira duh prošlosti u savremenom arhitektonskom okruženju", pojašnjava Bakalović.
Taj muzejski kompleks s klupama i prostorom za šetnju, osim za kulturno-zabavne sadržaje, mladi Tuzlaci koriste kao jedno od omiljenih ljetnih okupljališta.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.