Nijemci su na granicu sa SSSR postavili četiri miliona vojnika, 3.500 tenkova i 2.770 aviona. Njemačke vojne jedinice započele su opšti napad na SSSR u tri sata i 15 minuta 22. juna 1941.
Na današnji dan počela je Operacija Barbarossa, najveća vojna akcija u istoriji ratovanja. SSSR se našao u potpunom rasulu kada je invazija počela. Rusko zapovjedništvo izdalo je direktivu broj 1 u kojoj se invazija shvatila kao "pogranični incident" i naredilo jedinicama da ne uzvraćaju paljbu dok se diplomatski ne riješi sukob.
Generali su u panici probudili Staljina koji u sedam sati i 15 minuta izdao direktivu broj 2 kojom se proglašava "opšti napad na sovjetske vojne snage" i naređuje "protivnapad koji bi potisnuo neprijatelja do granice".
U 9 sati Staljin izdaje direktivu broj 3 koja naređuje opšti protivnapad nezavisno od ranije granice.
Sve tri direktive u samo nekoliko sati predstavljaju put od opšte nesvjesnosti do spoznaje da je počeo epohalni sukob. Staljinova iluzija o prijateljstvu s Njemačkom se ekspresnom brzinom raspala.
SSSR je bio potpuno nespreman za ovaj napad. U zapovjedništvu prisutni Staljin i maršal Timošenko očekivali su da će Crvena armija potisnuti napadače preko granice. Ipak, realnost je bila drastično drugačija. Na terenu su snage Crvene armije bile potpuno izgubljene.
Dobro upoznati s položajima Crvene armije zbog ranijeg vazdušnog izviđanja, Nijemci su zasuli cijelu granicu artiljerijskom vatrom i "zapalili" liniju od Baltika do Crnog mora.
Njemačko ratno vazduhoplovstvo s 2.770 aviona počelo je odmah sistematski da bombarduje aerodrome i uništili su gotovo kompletne sovjetske vazdušne snage. Njemački zapovjednici jednostavno nisu mogli da vjeruju kolike gubitke nanose Sovjetima bez ikakvih značajnijih sopstvenih gubitaka. Pred sam početak invazije njemački komandosi prekinuli su većinu telegrafskih veza u sovjetskoj pozadini uz granicu tako da direktive iz zapovjedništva nisu ni stigle do mnogih trupa.
Tenkovi su protutnjali granicom bez ikakvog važnijeg otpora. Crvena armija počela je da kolabira. Jedinice su se predavale jedna za drugom. Cijeli sovjetski front se srušio za samo nekoliko sati. Među Silama Osovine zavladala je opšta euforija.
Hitler u pismu Musoliniju - kojeg nije ni obavijestio da će napasti SSSR - piše kako sada može lakše da razmišlja kada je u ratu s ideološkim protivnikom. Za 20 dana Sovjeti su ostali bez 740.000 vojnika od čega se 680.000 opkoljenih predalo.
Za šest mjeseci ratovanja, Sovjetski Savez izgubio je gotovo kompletnu predratnu vojsku. Crvena armija prijavila je više od četiri miliona žrtava i ostala je bez 20.000 tenkova i 21.000 aviona. Njena snaga kao najjače vojne sile svijeta bila je slomljena. S druge strane, Nijemci su ostali bez 850.000 vojnika, a izgubili su 2.800 aviona i više od 2.400 tenkova.
Njemačke armije zauzele su Zapadnu Ukrajinu i Bjelorusiju i stigle do Lenjingrada, blizu Moskve i sjeverno od Krima. Njemački napad iz Norveške prema luci Murmansk je međutim propao.
Kada je počela jesen, ruski putevi i loša infrastruktura postali su blatne kaljuže pa je napredovanje moralo biti privremeno obustavljeno. Na kraju se ispostavilo da, iako je Njemačka SSSR-u nanijela astronomske gubitke, pobjeda nije postignuta jer nijedan od glavnih ciljeva Operacije Barbarosa nije bio ostvaren, osim zauzimanja Ukrajine. Rat je tek trebalo da bude odlučen, dok su s prvim minusima putevi postajali prohodni i počinjala Bitka za Moskvu.
(express.hr )
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.