Švedska, pa i EU, bile su šokirane kad je na izborima za Riksdag u septembru 2014. godine ekstremno desna stranka Švedske demokrate osvojila 13 odsto poslaničkih mjesta. Njihov program je krajnje antievropski, apsolutno antiimigrantski i jedno od temeljnih mjesta politike koja se neskriveno temelji na ksenofobiji, jeste bjelački, posebno nordijski rasistički stav prema muslimanskom svijetu.
Pozivajući se velikim dijelom na tradiciju svojih predaka Vikinga. I na tom mjestu kompletan politički program naprosto bi im, za ljubav iskrenosti i istorijskih činjenica, moralo nepovratno uništiti najnovije otkriće Anike Larson sa Univerziteta Upsala.
Ona je upravo otkrila da su stari Vikinzi još prije više od 1.000 godina obožavali da vezu natpise "Alah" na svojoj odjeći. Dakle, još u prvim vijekovima islama kao sasvim mlade religije.
Nekoliko komada odjeće Vikinga koja je poticala iz 9. i 10. vijeka čamilo je spakovano po kutijama još otkad su ih arheolozi pronalazili po Upsali od pred kraj 19. do sredine 20. vijeka.
Bila je riječ o posmrtnim kostimima žena i muškaraca koje su pronalazili po tradicionalnim starim vikinškim grobovima. Za tekstilnu arheologinju iz Švedske sasvim uobičajeno proučavala je komade koji su bili pohranjeni i ostala zbunjena. Mali geometrijski uzorci, ne veći od 1,5 centimetara, nisu značili naprosto ništa niti na jezicima, niti na pismima, niti na ikakvim simbolima drevne Skandinavije.
"Nisam mogla to da povežem ni sa čim. Da bih se odjednom sjetila gdje sam već vidjela sličan dizajn. U Španiji, na tekstilnim uzorcima Maora", napisala je na stranici univerziteta.
Shvatila je da uopšte ne gleda vikinške uzorke, nego kufijsko pismo, staro arapsko pismo koje se razvilo u VII vijeku u Mesopotamiji, koje je ime dobilo po gradu al-Kufi u donjem toku rijeke Eufrat.
Stvari su se odjednom počele rasplitati. Uz pomoć kolega Iranaca odgonentnula je da jedan natpis znači "Ali", što je ime četvrtog islamskog kalifa. Riječ pored ove bilo je nešto teže dešifrovati, nije se uklapala baš u ništa.
Povećala je slova, posmatrala ih iz svih uglova i odjednom joj je pogled zapeo na odrazu natpisa u ogledalu. Izvezena riječ glasila je u prevodu "Alah". Od 100 komada odjeće, ovakve natpise pronašla je već i letimičnim pregledom na njih 10, a da još nije započela s detaljnim pregledom.
I na svim mjestima riječi, odnosno imena, Alah i Ali bile su napisane zajedno. Odjednom se otvorila mogućnost da su u vikinškim grobnicama sahranjeni muslimani, odnosno da je najmanje deset ovih Vikinga bila muslimanske vjere.
Uskoro je shvatila i vrlo mogući razlog zašto je "Alah" bilo tako da se čita kao modraz u ogledalu.
"Moguće je da je to bio pokušaj da se molitve zapišu tako da se čitaju slijeva na desno, ali s arapskim znakovima koje su morali koristiti. Često se uzima da su predmeti s Istoka u grobovima iz doba Vikinga mogli da budu jedino takvog porijekla da su stigli trgovačkim putevima. Ali, to ne objašnjava kako se ovakvi natpisi nalaze na odjeći iz tipično vikinškog doba i uz sačuvane prikaze Valkira", napisala je ona.
Kufijski znakovi već su se pronalazili na mozaicima nadgrobnih spomenika i mauzoleja po Srednjoj Aziji iz doba Vikinga.
Slične simbole pronalazili su i po vikinškim grobovima u Švedskoj.
"Pogrebni običaji iz perioda Vikinga vjerovatno su bili pod uticajem islama i ideje o vječnom životu u raju nakon smrti. Pogrebne dragocjenosti poput prekrasne odjeće, fino satkane u egzotičnim radionicama, teško da mogu reflektovati svakidašnji život preminulih. Bogati materijali iz grobova treba posmatrati kao materijalni izraz dubljih vrijednosti", istakla je ona.
To onda znači da su Vikinzi prelazili na islam u isto doba kad i na hrišćanstvo, vrlo srodnu monoteističku religiju islamu, ali čak i bržim tempom. Što se tiče natpisa koje je Larson otkrila, Ali je bio rođak i zet proroka Muhameda.
Alija danas poštuju i suniti i šiiti, ali šiiti su oni koji ga smatraju za Muhamedovog duhovnog nasljednika. Neki od šiitskih natpisa ovakve vrste znali su se inače pronalaziti zapisani i kao odraz u ogledalu.
Ovo otkriće nipošto nije prvi trag kulturnog uticaja islama, odnosno Arapa na Vikinge, ali je prvi dokaz da su Vikinzi prelazili na islam, i to na Skandinavskom poluostrvu.
Prvi Vikinzi na koje su Arapi naišli bili su oni iz porječja Volge i prema sjeveru. Tako su nastali gradovi poput Novgoroda, a odatle i tadašnja riječ Arapa za Vikinga – "Rus".
Arapi su jako cijenili mnoge vrste robe Vikinga, posebno pojedina krzna, te se smatra da je to što su Vikinzi preko njih dobijali trgovinom mnoštvo dirhama, bilo jedan od ključnih razloga uspona vikinške moći.
Vikinzi su obožavali arapske dragocjenosti, Arapi su obožavali, jer su cijenili dobru modu, kape i kapute od lisice. Čak, Vikinzi koji su od 10. do 12. vijeka vladali Jorkom i Dablinom, koristili su dirham kao platežno sredstvo.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.