BANJALUKA - Promocija knjige "Božidar Vuković između istorije i legende" autora Miroslava Lazića, doktora istorije umjetnosti, arheografa i naučnog saradnika Instituta za srpski jezik Srpske akademije nauka i umjetnosti, održana je danas u Sali za promocije "Jablan" Narodne i univerzitetske biblioteke Republike Srpske.
O ovoj izuzetnoj monografiji, osim autora, govorili su Mirjana Arežina, redovni profesor Univerziteta u Banjaluci, Vladan Trijić, arheograf savjetnik i načelnik Odjeljenja za arheografiju Narodne biblioteke Srbije, Žarko Vojnović, bibliograf savjetnik i načelnik Odjeljenja za bibliografiju Narodne biblioteke Srbije, i Vanja Šmulja, dokumentalista savjetnik i koordinator Odjeljenja biblioteka cjelina i legata u NUB Republike Srpske.
Život i djelo Božidara Vukovića, osnivača najznačajnije srpske štamparije u Veneciji u prvoj polovini 16. vijeka, kulturnoj i naučnoj javnosti poznati su odavno.
Slika formirana tokom 19. i u prvoj polovini 20. vijeka nije dovođena u pitanje sve do otkrića novih dokumenata i saznanja da je u Veneciji Božidar Vuković bio poznat pod pseudonimom Dionizio dela Vekija.
"Pronalazak testamenata Božidara Vukovića i njegovog brata Nikole, kao i većeg broja drugih raznorodnih izvora - od kojih su najznačajniji publikovani u knjizi kako na izvornom jeziku, tako i u prevodu - uz kritički pristup u njihovom tumačenju, omogućio je rekonstrukciju realnog istorijskog lika i razdvajanja istorijskih činjenica od mnogobrojnih naknadno stvorenih ideoloških i drugih konstrukcija", kazao je Lazić.
Tako se, kako je dodao, naposljetku od Vukovića kao štampara i izdavača crkvenih knjiga došlo do znatno složenije predstave o njemu kao veletrgovcu sa razgranatom trgovačkom mrežom od Londona do Carigrada i suvlasniku trgovačke radnje (botege) na Rijaltu, poslovnom i komercijalnom centru Venecije, upravitelju (gastaldu) Grčkog bratstva u Veneciji, rukovodiocu obavještajne mreže rimsko-njemačkog cara Karla V na prostoru jugoistočne Evrope - za šta je od carskog dvora dobio i potvrdu plemićkog dostojanstva - nesuđenom nosiocu srpske despotske titule.
Mirjana Arežina je kazala da se u knjizi Miroslava Lazića "Božidar Vuković između istorije i imaginacije" rasvjetljavaju različiti aspekti ličnosti Božidara Vukovića.
"Ova interdisciplinarna studija takođe predstavlja važan doprinos istraživanju ranog srpskog štamparstva. U knjizi je Božidar Vuković osvijetljen po onome po čemu je najpoznatiji - kao štampar ćiriličkih knjiga u Veneciji. Međutim, prikazani su i drugi aspekti njegovog javnog djelovanja kao trgovca, priložnika, administratora, obavještajca i pokretača oslobodilačkih poduhvata", navela je Arežina.
Vladan Trijić naglasio je da je Miroslav Lazić najistaknutiji predstavnik srednje generacije istraživača stare srpske štampane knjige između 15. i 17. vijeka.
"Poznat je kao savesni proučavalac određenih fenomena na osnovu sve raspoložive izvorne građe koju sagledava naspram široko postavljene teorijske i kontekstualne pozadine. Iako se bavio različitim temama iz ove oblasti, najveće interesovanje je pokazao za Božidara Vukovića i njegova izdanja, najbrojnija i, verovatno, najlepša u starom srpskom štamparstvu", rekao je Trijić.
Žarko Vojnović je naveo da za svoju osnovu Lazićeva knjiga ima izdavačko-štamparsku djelatnost Božidara Vukovića, ali se autor nije želio zadržati na kolosijeku koji su već postavili raniji izdavači.
"Njegov pristup je sasvim drugačiji, fenomenološki, onakav kakav zahteva moderna nauka, a uz to je i istraživanje ustrojeno interdisciplinarno. Na ovaj način dobili smo ne samo rekapitulaciju dosadašnjih dostignuća, nego i, što je mnogo važnije, njihovu fenomenološku (re)interpretaciju, izvedenu iz perspektive različitih naučnih disciplina", ispričao je tokom promocije Žarko Vojnović.
Vanja Šmulja je na kraju kazala da ovom monografijom Miroslav Lazić daje ogroman doprinos rekonstrukciji Vukovićevog realnog istorijskog lika.
"Već sam naslov odaje pristup u kome su najznačajnija polazišta istorijski izvori, a kritički pristup u tumačenju ovih izvora i ustanovljavanje jedne nove, složenije i sveobuhvatnije predstave o Božidaru Vukoviću, donijeli su autoru nagradu 'Stojan Novaković' za najbolju knjigu objavljenu u 2023. godini. Knjiga je osim na Univerzitetu Ka Foskari (Ca' Foscari) u Veneciji predstavljena i u Narodnoj biblioteci Srbije u Beogradu, a planirane su promocije i u Crnoj Gori (Nikšiću i Podgorici). Današnja promocija u Narodnoj i univerzitetskoj biblioteci Republike Srpske i ovaj naš prostor uključuje među bitne međaše u prostiranju srpske knjige", zaključila je Šmulja.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.