Mala zemlja na sjeveroistoku Evrope sa samo 1,3 miliona stanovnika, nakon raspada Sovjetskog Saveza i osamostaljenja 1991. godine postigla je nevjerovatnu transformaciju.
Reforme sprovedene devedesetih pretvorile su Estoniju u modernu tržišnu ekonomiju, a globalno je postala poznata po uvođenju raznih elektronskih usluga.
Prije dvadesetak godina, kada je Estonija krenula u digitalizaciju, vrlo malo stanovnika imalo je pristup internetu, a administracija je imala vrlo malo, ili ništa, digitalizovanih podataka o građanima. Pola stanovništva početkom devedesetih nije imalo ni telefon. Ali sada, par decenija kasnije, zahvaljujući vizionarskoj odluci da se što više raznih administrativnih usluga prebaci na internet, Estonija je postala uzor cijelom svijetu.
Razvili su cijeli niz e-usluga pa danas 99 odsto poslova koje građanin treba obaviti s državom može izvesti elektronskim putem, bez fizičkog prisustva.
Prije četiri godine otišli su korak dalje i uveli e-Residency, odnosno elektronsko državljanstvo, digitalni identitet koji svakom u bilo kojem dijelu svijeta omogućuje da dobije estonsku digitalnu ličnu kartu, pristup uslugama njihove administracije te da otvori globalnu kompaniju sa sjedištem u EU i vodi je iz bilo kojeg dijela svijeta, potpuno online.
Žele podijeliti 10 miliona e-državljanstava
Plan je Estonije koja, kako smo već spomenuli, ima samo 1,3 miliona stanovnika, da do 2025. podijeli deset miliona e-državljanstava. Zbog ovakvog pristupa Estonija je postala jedna od najatraktivnijih destinacija za preduzetnike, privukavši brojne visokotehnološke kompanije.
Nakon devedesetih godina koje su obilježene transformacijom u tržišnu ekonomiju, Estonija hvata zamah te je u periodu od 2000. do 2008. godine imala stopu rasta BDP-a od čak 7 odsto. Tome je pridonio i ulazak u EU 2004. godine čime je dobila pristup golemom tržištu od 500 miliona ljudi i postigla veću atraktivnost za strane investitore.
Ali ni Estonija, kao i gotovo sve zemlje svijeta, nije ostala imuna na globalnu krizu, na koju je odgovorila vrlo oštrim mjerama. Uvela je strogu kontrolu trošenja javnog novca i mjere štednje poput smanjenja plata u javnom sektoru za 16 osto. To joj je omogućilo da zadrži najviše ocjene kreditnog rejtinga čak i tokom krize. S druge strane, kriza je potakla iseljavanje pa su se mnogi Estonci, pogotovo mlađi, u potrazi za poslom odselili u druge zemlje. No već 2010. ponovno je krenuo ekonomski rast, koji je prošle godine dosegao 4 odsto.
Javni dug ispod 10 odsto BDP-a
Važnu ulogu u estonskoj ekonomiji ima međunarodna trgovina - izvoz dobara i usluga prelazi 95 procenata BDP-a, a glavni partneri su im Švedska, Finska, Njemačka i Rusija. S obzirom na usmjerenost ka visokim tehnologijama, ne iznenađuje da imaju vrlo dominantan IT sektor koji je dosegao 15 odsto BDP-a.
Imaju i jedan od najkonkurentnijih poreskih sistema na svijetu, koji osim što omogućuje da se sve obavi online nudi i povoljne poreske stope. Porez na dohodak iznosi 20 odsto, porez na dobit takođe 20 odsto (ili 14 odsto ako se dividenda isplaćuje pravnim licima). Nema poreza ako se dobit reinvestira - porez se plaća samo ako se dobit isplaćuje. PDV iznosi 20 odsto, uz međustope od 9 % i 0 % za neke proizvode.
Estonija ima BDP od oko 25 milijardi dolara, prema paritetu kupovne moći BDP po stanovniku iznosi oko 31.000 dolara, a odgovorno upravljanje javnim finansijama vidi se iz nivoa javnog duga koji je na oko 9 odsto BDP-a.
(index.hr)
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.