Grčku, Švedsku i Kaliforniju brojni šumski požari poharali su ove godine. Prošle godine je Kalifornija imala najgoru sezonu požara otkad postoje mjerenja, a čini se da ni ove godine neće biti puno bolje.
Kako piše portal "War on the Rocks", male požare, poput onih u jednoj zgradi ili kući je najlakše gasiti od izvora pa na više ili, bolje rečeno, od temelja pa prema krovu. S druge strane, ogromni šumski požari postaju gotovo neukrotivi običnim crijevima i cisternama. Tada na scenu stupaju avioni za gašenje požara kao što su poznati kanaderi, ali za veće požare su tu čak i ekstenzivno modifikovani 747 ili DC-10.
Iz vazduha se izbacuje voda ili hemijski retardanti za usporavanje požara, ali sada se mora postaviti pitanje, postoji li bolji način za razbijanje "svetog trojstva" kiseonika, goriva i toplote?
Nakon što je 2008. godine požar na nosaču aviona USS George Washington gašen 12 sati, a saniranje štete je koštalo 70 miliona dolara, američka vojska je krenula u istraživanje alternativnih načina gašenja požara. Do 2012. su imali teorijske dokaze da zvučnim valovima mogu gasiti vatru.
Tri godine kasnije su studenti sa Univerziteta "George Mason" pokazali gašenje vatre običnim zvučnicima, ali problem je što takve metode najbolje funkcionišu na malim vatrama. Teško će neko zvučnikom ugasiti šumski požar iako bi lako mogao ugasiti zapaljeno ulje u tavi.
Istraživač dr. Grejem Doig sa Univerziteta "New South Wales" je 2014. godine predstavio teoriju da bi udarni val mogao biti nova tehnologija gašenja požara.
"Iznenadna promjena pritiska po čitavom udarnom valu, a zatim impuls vazduha iza njega odguruje plamen s izvora goriva. Čim plamen izgubi pristup gorivu, prestane gorjeti", opisao je Doig svoju teoriju.
A trenutno najdostupniji generator udarnih valova su, vjerovali ili ne, avionske bombe. Šveđani su već isprobali teoriju bombardovanja požara kada su iz jednog od Gripena tamošnjeg ratnog vazduhoplovstva izbacili laserski navođenu bombu težine 227 kilograma. Svi će priznati da je to bilo potpuno neoptimizovano oružje za gašenje vatre bilo gdje osim u izuzetno specifičnim uslovima.
U ovom slučaju bilo je riječi o požaru na vojnom poligonu koji je sam po sebi opasan, a bomba koju su bacili je još opasnija. Standardna bomba, namijenjena za ubijanje, izbacuje pozamašne količine gelera, ali već sada postoje teorije o kućištu bombe koje bi se dezintegrisalo tokom eksplozije. Time bi se dobili poželjni (u okvirima gašenja požara) efekti eksplozije stotinjak kilograma eksploziva, a to je u prvom redu eksplozija i udarni val. Eksplozija troši ogromne količine kiseonika i time direktno utiče na požar, a udarni val, kako je već dokazano, dodatno pomaže u gašenju požara.
Šveđani kad su bacili ovu bombu primjetili su da je požar ugašen u krugu od stotinjak metara. Naravno, sad je problem što nije bilo nikoga u blizini da iskoristi taj učinak bombe, ali upravo to daje nadu da bi se bombe mogle malo izmijeniti i tako poboljšati njihova učinkovitost.
Amerikanci su već proizveli nekih 800 bombi s kompozitnim kućištem koje ne proizvodi gelere prilikom eksplozije, ali ih ne koriste jer geleri ubijaju više ljudi od same eksplozije. Kada znamo da postoji odgovarajuće kućište, moramo se zapitati postoji li i odgovarajuće punjenje bombe od običnog eksploziva. Tu na scenu stupaju termobaričke bombe.
Eksplozija rasprši zapaljivu materiju i zatim je zapali što potroši nezamislive količine kiseonika i u principu uguši žrtve. Takve bombe se smatraju nehumanim, ali se koriste za uništavanje ukopanih meta. Upravo to gušenje deprivacijom kiseonika znači da je takva bomba savršena za upotrebu u šumskim požarima gdje samo vatru može ugušiti. Ipak, bombardovanje požara je vjerovatno neisplativo jer bombe koštaju milione, a voda je, de facto, besplatna.
Upravo zbog toga, portal "War on the Rocks" piše da postoji mogućnost jednog drugog načina gašenja požara. Nadzvučni avioni probijaju zvučni zid, ali probijanje zvučnog zida proizvodi i udarni val koji prati avion nakon probijanja barijere. Možda bi se tako nešto moglo iskoristiti za gašenje ogromnih požara na teško dostupnom terenu.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.