Marija Kiri, majka moderne fizike, umrla je od aplastične anemije, rijetke bolesti koja nastaje usljed gubitka prekursora krvnih ćelija, a koju uzrokuje veliko izlaganje radioaktivnim elementima - polonijumu i radijumu.
I danas, nakon više od sto godina otkako su ona i njen suprug Pjer otkrili polonijum (ime su mu dali po Poljskoj, Marijinoj domovini), sve stvari čuvene naučnice - odjeća, bilježnice, namještaj i bilješke iz laboratorije još su radioaktivne, i u tom stanju će ostati još bar 1.500 godina.
S obzirom na to da se tretiraju kao nacionalno i naučno blago, sve njene stvari zatvorene su u sigurnosnoj kutiji i nalaze se u francuskoj Narodnoj biblioteci.
Iako biblioteka dozvoljava znatiželjnicima da zavire u kutiju sa stvarima Marije Kiri, potrebno je da prethodno potpišu formular kojim se potvrđuje da to čine na sopstvenu odgovornost. Osim toga, u obavezi su da nose zaštitna odjela, jer su stvari kontaminirane radijumom 226, čije vrijeme poluraspada iznosi čak 1.600 godina.
I tijelo naučnice još je radioaktivno, zbog čega se nalazi u posebnom kovčegu, proizvedenom od olova debljine 2.5 centimetra.
Marija i Pjer Kiri su svojevremeno znali za postojanje radijacije, ali nisu znali koliko je ona opasna. Oboje su koristili samo standardnu laboratorijsku opremu, a radioaktivne materijale su držali i u svojoj kući, koji su, prema autobiografiji hemičarke, svejtlile noću.
Nakon njene smrti, kuću u kojoj je živjela sa suprugom, koristio je do 1978. godine Institut za nuklearnu fiziku Univerziteta u Parizu. Stan je bio pod stalnim nadzorom, a nakon nekog vremena vlasti su shvatile da je potencijalno opasan nakon što je u njegovoj blizini porasla stopa ljudi oboljelih od karcinoma.
Laboratorija je sa zgradom dekontaminirana 1991. Godinu dana nakon toga omogućen je pristup materijalima i bilješkama Marije Kiri, koji su nedugo nakon toga uklonjeni iz kuće.
(NN/b92.net)
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.