BANJALUKA - Poljoprivredni institut Republike Srpske u Banjaluci jedina je naučnoistraživačka institucija u Republici Srpskoj i BiH koja se bavi oplemenjivanjem i stvaranjem novih sorti i hibrida gajenih biljaka prilagođenih agroekološkim uslovima Republike Srpske i BiH.
Dosad je u Institutu stvoreno 14 sorti ozime pšenice, dvije sorte ozimih tritikala, dvije sorte ozimog ječma, po jedna sorta ozime raži i zobi, devet hibrida kukuruza, četiri sorte soje i više sorti različitih vrsta krmnog bilja i povrtarskih biljaka.
Prema riječima direktora Instituta Vojislava Trkulje, navedene sorte i hibridi su osnovna pretpostavka organizovanja vlastite sjemenske proizvodnje u Republici Srpskoj i smanjenja uvoza sjemena stranih sorti, a time i umanjenje odliva novca.
Za ostvarene rezultate u naučnoistraživačkom i oplemenjivačkom radu iz oblasti poljoprivrede, ističe on, Institut je u dobio veći broj nagrada i priznanja i postao prepoznatljiv u širem regionu.
"U Institutu se i dalje ulaže mnogo rada i finansijskih sredstava u proces selekcije i oplemenjivanja raznih vrsta poljoprivrednih biljaka. Kao rezultat naučnoistraživačkog rada selekcionera Instituta sortnoj komisiji za priznavanje sorti i hibrida poljoprivrednog bilja trenutno je prijavljeno šest novih kreacija, koje će, ukoliko budu priznate, značajno dopuniti trenutni proizvodni portfolio Instituta, uz napomenu da nova priznata sorta ili hibrid poljoprivrednih biljaka ima status međunarodno priznatog patenta", ističe Trkulja.
Prema njegovim riječima, trenutno se u Institutu sjemena raznih vrsta poljoprivrednih biljaka proizvode na ukupnoj površini oko 250 ha. Godišnja proizvodnja sjemena strnih žita premašuje 400 tona, sjemenskog kukuruza oko 100 tona, te sjemenske soje i sjemena krmnog bilja oko 50 tona.
Poseban značaj Institut pridaje naučnoistraživačkim djelatnostima, među kojima je posebno važna realizacija naučnoistraživačkih projekata. U posljednje vrijeme Institut je realizovao ili je u toku realizacija preko 20 domaćih i inostarnih naučno-istraživačkih projekata, dok je kod nekih završena izrada i u narednom periodu se očekuje početak njihove realizacije.
"Izvojio bih dva kapitalna projekta, i to FAO projekat revitalizacije Centra za promociju poljoprivrede u brdsko-planinskom području u Sokocu, vrijedan 4.100.000 KM i finansira se sredstvima FAO, i projekat pod nazivom 'Izgradnja sistema za navodnjavanje na lokalitetu Maglajani' u iznosu od 1.700.000 KM, koji se finansira sredstvima Svjetske banke. Ovi, kao i brojni drugi naučnoistraživački projekti, doprinose stvaranju efikasnijih uslova za obavljanje naučnoistraživačkih djelatnosti u Institutu", naglašava Trkulja.
Poljoprivredni institut raspolaže savremenim laboratorijama za agrohemiju i agroekologiju, zaštitu bilja, sjemenarstvo i biotehnologiju, koje su osnov uključivanja ove ustanove u evropske projekte očuvanja životne sredine i proizvodnje zdravstveno bezbjedne hrane, koja ima otvoreno tržište.
Institut ima izuzetno bogatu banku gena, u kojoj se nalaze brojne domaće i inostrane populacije, linije i sorte raznih vrsta poljoprivrednih biljaka, koje su sakupljane kod nas i u inostranstvu u proteklih 70 godina, jer se Institut ovim poslom bavi od svog osnivanja, tako da ova kolekcija predstavlja pravo nacionalno bogatstvo. Ova banka gena služi kao osnova za oplemenjivanje biljaka, koje predstavlja kontinuiran proces, u kojem svake godine započinje jedan ciklus, a drugi se završava.
"Za naredni period Institut ima ambiciozne planove s obzirom na to da nam je prihvaćeno nekoliko značajnih međunarodnih projekata, na čijoj smo pripremi radili dugo, te u narednom periodu očekujemo početak njihove realizacije. Planiramo da nastavimo raditi na daljem opremanju laboratorija i akreditaciji laboratorijskih metoda, kao i uvođenju novih i savremenih metoda u druge oblasti istraživanja kojim se Institut trenutno bavi, s naglaskom na uvođenje savremenih metoda selekcije i oplemenjivanja gajenih biljka, misleći prije svega na korištenje molekularnih markera, mikrosatelita i drugih savremenih metoda molekularne biologije", rekao je Trkulja.
Trening centar
Plan nam je da u narednom periodu završimo projekat uspostave trening centra u Poljoprivrednom institutu Republike Srpske, radi čega planiramo da intenziviramo saradnju s poljoprivrednim proizvođačima, njihovim udruženjima i poljoprivrednom savjetodavnom službom kroz brojne aktivnosti u vezi s edukacijom i transferom znanja i savremenih tehnologija do krajnjih korisnika, kaže Trkulja.
Podrška Vlade Republike Srpske
Savremeno opremljen i akreditovan Institut treba, između ostalog, da bude i servis poljoprivrednim proizvođačima u smislu dobijanja međunarodno priznatih sertifikata za izvoz raznih vrsta domaćih poljoprivrednih proizvoda. To je od posebnog praktičnog značaja, čime će Institut opravdati značaj u ukupnom razvoju poljoprivrede Republike Srpske, te značajnu podršku i odličnu saradnju s Vladom Republike Srpske i resornim Ministarstvom nauke i tehnologije i Ministarstvom poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srpske, ističe Vojislav Trkulja.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.