BRISEL - Za manje od mesec dana koliko je ostalo za nominaciju kandidata za budućeg evropskog komesara za proširenje, dvije zemlje su izrazile svoje interesovanje da njihov kandidat bude zadužen za portfolio proširenja, piše Juropijen vestern Balkans (EWB).
EWB piše da se postavlja pitanje da li će budućeg komesara za proširenje dati Mađarska ili Slovenija.
Slovenački premijer Marjan Šarec novinovao je Janeza Lenarčiča, šefa Slovenačke misije u Evropskoj uniji za novog komesara.
Poslanica Evropskog parlamenta iz Slovenije Tanja Fajon vjeruje da će on ispoljiti snažnu podršku za pristupanje zapadnog Balkana u EU.
"Slovenija ima iskustvo, bliska je regionu i to bi definitivno bila pozitivna stvar za zapadni Balkan jer će naša zemlja predsjedavati Evropskom unijom 2021. i staviti proširenje na svoju agendu", izjavila je Fajonova za "Dnevni avaz".
Sa druge strane, Mađarska je nominovala Lasla Torčanjija, bivšeg ministra pravde i člana Evropskog parlamenta.
U tekstu Euoropean western Balkansa navodi se da bi bila loša ideja da komesar za proširenje bude iz Mađarske jer tu zemlju Brisel oštro kritikuje zbog nepoštovanja demokratije, vladavine prava i ljudskih prava.
Profesor studija Jugoistočne Evrope i politike na Univerzitetu u Gracu i koordinator Savjetodavne grupe za Balkan u evropskoj politici (BiEPAG) Florijan Biber veruje da, iako, sigurno postoje profesionalni kandidati iz Mađarske koji bi mogli da vode portfolio proširenja, signal da bi komesar za proširenje bio iz Mađarske bio bi koban za zapadni Balkan.
"Bilo bi to stalno podsjećanje na zemlje koje su najviše skeptične prema proširenju, poput Francuske i Holandije, na eroziju vladavine zakona i demokratije. Pored toga, izreka sa ovakvim prijateljima ... proširenje je u lošim rukama", smatra Biber.
On objašnjava da, iako Mađarska može da podrži proširenje, njen glavni cilj je da oslabi EU sa drugim neliberalnim vladama.
Srđan Cvijić, viši politički analitičar u Institutu za evropsku politiku otvorenog društva i član BiEPAG, vjeruje da zabrinutost da komesari nisu nezavisni možda ne postoji.
"Ako pogledate prethodno iskustvo komesara koji dolaze iz zemalja sa problematičnom evidencijom vladavine zakona, oni su imali tendenciju da budu lojalniji predsjedniku i Komisiji koje predstavljaju nego vladi države članice koja ih je predložila. Drugim riječima, ne bih potcijenio snagu socijalizacije u Briselu", rekao je Cvijić.
Analitičar Evropske inicijative za stabilnost Adnan Ćerimagić podsjeća na nedavne političke poteze mađarskog ministra spoljnih poslova, Petera Sijartoa, koji je protiv procjene Komisije rekao u Beogradu da Srbija zaslužuje da postane članica EU što je pre moguće, dodajući da ukoliko bi to zavisilo od Mađarske Srbija bi već bila članica EU.
"Sijarto je, takođe, rekao da su neki u EU vještački usporavali put Srbije ka članstvu u EU i upozorio na pokušaje 'da se Srbiji održi lekcija'. Takvi stavovi su put ka gubitku uticaja EU u regionu i rade protiv najboljeg interesa EU i zapadnog Balkana. Njihovo pretvaranje u politiku Evropske komisije bila bi velika greška", istakao je Ćerimagić.
Cvijić smatra da je nacionalnost budućeg evropskog komesara koji će biti zadužen za proširenje od sekundarnog značaja, objašnjavajući da je mnogo značajnije to što nova Komisija ima efikasnije alate za omogućavanje proširenja, naime, stvaranje novog Generalnog direktorata za Evropu koje se bavi samo šestorkom zapadnog Balkana i tri zemlje Istočnog partnerstva - Gruzijom, Moldavijom i Ukrajinom.
Cvijić, takođe, smatra da je važno da Komisija i Savjet nastave da sprovode dvije rezolucije Evropskog parlamenta (iz 2017. i 2019.), da obustave pregovore o pristupanju sa Turskom i da Savjet uvede glasanje kvalifikovanom većinom u svim posredničkim fazama pristupnih pregovora.
"Ako se sve to dogodi malo će značiti iz koje je zemlje novi komesar", istakao je Cvijić.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.