BEOGRAD - Na današnji dan 1941. godine, u centru Beograda na Terazijama, svirepo su mučeni i obješeni srpski rodoljubi.
Nijemci su prvo strijeljali petoricu srpskih rodoljuba, a onda njihova tijela objesili o bandere kao opomenu svima koji su pružali otpor.
Organizator vješanja u centru Beograda bio je "es-es" major Karl Kraus, šef beogradskog Gestapoa, dok mu je, prema nekim navodima, glavni pomagač bio šef Uprave grada Beograda Dragi Jovanović.
Leševi su stajali na Terazijama čitav dan da bi, najvjerovatnije, bili skinuti u noći, 18. avgusta, te odnijeti na nepoznatu lokaciju.
Okupatori su primjenjivali netipična vješala na kojima smrt nije nastajala padom sa visine i trenutnim lomljenjem vrata, već sporim i stravičnim davljenjem od težine tijela koje je prislonjeno na malu visinu uz drveni stub.
Surovost ovog čina dodatno je naglašavao transparent razapet među stubovima koji je pozivao na konjske trke, dok je u blizini stajala parola na njemačkom "Snaga kroz radost".
Dok još nisu obznanili zločinačko pravilo "100 za jednog", da će u odmazdama ubiti sto Srba za svakog njemačkog vojnika koji strada od ruke ustanika, nacisti su odlučili da na ovakav način, javnim vješanjem leševa nekoliko ljudi u centru Beograda, upute zastrašujuću prijetnju Srbima i pokažu šta ih čeka ukoliko se ne smire i pokore.
Ova jeziva scena Srba obješenih 17. avgusta 1941. godine, izobličenih i namučenih lica, u pocijepanoj odeći, postala je simbol brutalnosti nacista, ali i najava brojnih drugih masovnih zločina koji će se tokom Drugog svjetskog rata odigrati na prostoru Srbije.
Svih pet bandera, koje su poslužile kao gubilište, stajale su na tom mjestu sve do sredine pedesetih godina kada su prenesene na beogradsko Novo groblje i postavljene u Aleju ubijenih rodoljuba.
Kao prvoklasni spomenik opstale su na tom mjestu decenijama, do rekonstrukcije tog dijela groblja 2003. godine, kada su neočekivano nestale bez ikakvog traga.
Do danas je ostalo nepoznato kako je došlo do toga - da li su ukradene tokom noći, kao "sekundarna sirovina", namjerno preprodate, ili čak "uklonjene" zbog svoje teške istorijske konotacije.
U spomen na tragično stradale sugrađane, grad Beograd je na Terazijama, kod Igumanove palate, 1983. godine postavio Spomenik obješenim rodoljubima, djelo akademskog vajara Nikole Jankovića.
U neposrednoj blizini spomenika postavljena je spomen-ploča sa epitafom: "Borcima za slobodu koje su fašistički okupatori obesili na Terazijama 17. avgusta 1941. godine: Jovanu Jankoviću, radniku, Ratku Jeviću, zemljoradniku, Velimiru Jovanoviću, zemljoradniku, Svetislavu Milinu, radniku, Miloradu Pokrajcu, učeniku".
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.