Evropska unija bi se mogla nazvati takozvanom, jer je iznevjerila principe i vrijednosti koje je Robert Šuman vizionarski iznio u knjizi "Za Evropu".
Objavljena je 1963. godine i ima nekoliko podnaslova: Predgovor; Izmrvljenost Evrope postala je besmisleni anahronizam; Prije nego postane vojni savez ili ekonomski entitet, Evropa treba da bude kulturna zajednica u najvišem smislu riječi; Evropa je ostvarenje opšte demokratije u hrišćanskom smislu riječi; Bez Njemačke, upravo kao i bez Francuske, bilo bi nemoguće izgraditi Evropu; Engleska će pristati da se uključi u Evropu tek pod pritiskom događaja; Na dugi rok, ekonomska integracija ne može se zamisliti bez političke integracije; Nastanak, cilj i izgradnja Zajednice za ugalj i čelik; Služenje čovječanstvu je dužnost jednaka onoj koju nam nalaže naša odanost naciji. Na kraju nevelike knjižice, štampana je i Izjava (poznata kao Šumanova deklaracija) koju je Robert Šuman, tadašnji ministar spoljnih poslova Francuske, pročitao 9. maja 1950. godine. To je Dan Evrope, kakva bi trebala biti.
U Predgovoru Šuman piše: "Kada su me, nakon više od četrdeset godina parlamentarnog života, poodmakla dob i bolest prisilili da odustanem od svake političke djelatnosti, pronašao sam i u osami mirovine iščitao bilješke i spise koji su se polako gomilali tokom cijelog tog razdoblja." Šuman nastavlja: "Tekst ove knjige izvučen je iz velikog broja najrazličitijih spisa." I zaista, tu se mogu naći brojne misli koje su oblikovale nastajanje ideje Evrope ujedinjene u "faktičkoj solidarnosti" i miru kao trajnoj pobjedi nad ratom. Bez pretenzija da se da cjelovit pregled, moguće je navesti neke izvode:
"Zasluga je bila nacionalizama što su državama dali tradiciju i čvrstu unutrašnju strukturu... Evropa ne može biti zona uticaja koju će iskorištavati, prostor bilo čije političke, vojne ili ekonomske prevlasti. Ali da bi stvarno postojala, Evropa se mora rukovoditi načelom jednakosti u pravima i dužnostima svih udruženih zemalja… Pravi evropski duh je shvatanje stvarnih odnosa, mogućnosti i zadataka pred kojima se nalazimo i jedni i drugi, iznad granica, pored naših suparništava i našeg zlopamćenja… Ne možemo pobijati nacionalizam drugih suprotstavljajući mu naš vlastiti… Evropska politika ne stoji u suprotnosti s patriotskim idealom svakoga od nas… Sve dok neka nacija ne dovrši svoje ustrojstvo, svoje unutrašnje jedinstvo, dok je u opasnosti njen opstanak i njena nezavisnost, dok se njeni susjedi ponašaju kao suparnici i protivnici, najčistiji izraz građanske dužnosti sastoji se u nacionalizmu kao veličanje patriotskog osjećaja… Izmrvljenost Evrope je postala besmisleni anahronizam. Ne radi se o tome da se izbrišu etničke i političke granice. One su istorijska datost… Čuvati ljubomorno svoju nezavisnost je prirodno i legitimno… Savremenoj svijesti nameće se zakon solidarnosti među narodima… Jasno je da Nijemci priželjkuju ujedinjenje svoje zemlje. Smatram da ta legitimna želja ne ugrožava mir… No ne zaboravimo da oktroisani ustavi i institucije dopremljene u neprijateljskim kamionima nigdje i nikada nemaju izgleda da potraju… Politika prinude koju primjenjuju pobjednici donosi samo krhka i varljiva rješenja; ona stvara nove sukobe… Organizacija (saradnje) uspostavljana je bez prinude, bez pribjegavanja sankcijama i većinskom glasanju… Mislim da bi preuranjeno i nerazumno odstupanje od nacionalne suverenosti u pitanjima od bitne važnosti značilo preskakanje nužnih faza… Jedna od najnužnijih stvari je dezintoksikacija udžbenika istorije. Ona nije u suprotnosti ni sa slobodom mišljenja i izražavanja koju imaju odrasli, ni sa istinskim patriotizmom kojem treba podučavati omladinu. Pod izgovorom da se njeguje nacionalni osjećaj i kult slavne prošlosti, često se zanemaruje dužnost nepristrasnosti i istine; vjeruje se da se sistematski mora hvaliti ono što je bilo podmuklost, cinično iskorišćavanje sile i terora; prečesto se krivica baca na suparničku naciju… Obrazovanje treba navesti učenike na manje pesimističko i konstruktivnije viđenje budućnosti…"
Koliko je sadašnje stanje svijeta, Evrope i Bosne i Hercegovine udaljeno od proklamovanih ideja i ciljeva koje je tako jasno obrazlagao Robert Šuman.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.