NJUJORK - Navršilo se 20 godina od terorističkih napada na Njujork i Vašington 11. septembra 2001. godine, u kojima je poginulo gotovo 3.000 ljudi.
Među mrtvima su i državljani Srbije.
Do tada se napad velikih razmjera na američko tlo smatrao nezamislivim.
Šok koji je izazvao 11. septembar zauvijek je promijenio Ameriku, ali i svijet u kojem je počeo globalni rat protiv terorizma.
Nakon napada Amerika je izvršila invaziju na Avganistan radi svrgavanja talibana koji su odbili zahtjev te zemlje da protjeraju vođu Al Kaide Osamu bin Ladena. Bin Laden je odgovornost za napad 11. septembra preuzeo 2004. godine, a kao motiv naveo je podršku Izraelu i prisustvo američke vojske u Iraku i Saudijskoj Arabiji. Sedam godina kasnije Bin Laden je ubijen u Pakistanu u raciji koju su sprovele američke snage, a rat u Avganistanu okončan je prošlog mjeseca povlačenjem američke vojske i ponovnim uspostavljanjem talibanskog režima.
Napadi pripadnika Al Kaide počeli su udarima dva oteta aviona u kule Svjetskog trgovinskog centra u Njujorku, posle čega je uslijedio udar trećeg aviona na zgradu Pentagona u Vašingtonu.
Na kraju je oboren avion u Pensilvaniji.
Iz “Kula bliznakinja” u Njujorku svega je 20 ljudi, koji su bili na spratovima iznad mjesta udara, uspjelo bezbjedno da napusti zgrade prije nego što su se urušile.
Među brojnim žrtvama koje svijet oplakuje svakog 11. septembra bila su i dvojica Srba. Ovo su njihove priče.
Vladimir Tomašević rođen je 25. januara 1965. na Kosovu i Metohiji. Kao četvorogodišnji dječak sa roditeljima i mlađom sestrom Jelenom preselio se u Beograd, gdje je diplomirao na Elektrotehničkom fakultetu. Zatim se preselio u Kanadu gdje je radio na razvijanju softvera.
Brzo je napredovao u službi i bio postavljen za potpredsjednika kompanije “Optus biznis solušn”.
Sa suprugom Tanjom živio je u Torontu, u slobodno vrijeme se bavio tenisom i golfom. Kobnog 11. septembra 2001. godine doputovao je u Njujork da bi prisustvovao seminaru iz informacione tehnologije.
U trenutku napada bio je na posljednjem spratu jedne od Kula bliznakinja, u prostorijama koje su se zvale “Prozori svijeta”.
Tanja je sjedila u njihovoj dnevnoj sobi u Torontu i gledala vijesti o napadu znajući da se njen suprug nalazi na vrhu jedne od zgrada.
"Ne mogu da se sjetim da li sam mislila da je to film. To je jedan od onih trenutaka koje vaš mozak ne registruje. Samo sam sjedila tamo zaleđena", ispričala je u jednom od intervjua koje je nakon nesreće dala za kanadske medije.
Devet narednih meseci djelić nje je vjerovao da je Vladimir preživio. U glavi je konstruisala scenario po kome je njen suprug uspio da izađe iz zgrade, ali sa povredama zbog kojih je izgubio pamćenje.
Kada je nekoliko dana poslije nesreće otišla u Njujork potajno se nadala da će ga sresti.
Međutim, u junu 2001. godine pretraživači su u ruševinama našli ono što je ostalo od čovjeka koga je volela - desni kuk, komad koljena i dio pantalona.
"Do tada mi je bilo dozvoljeno da vjerujem. Nakon toga mi je i to oduzeto", ispričala je svojevremeno za "Gloub end mejl".
Stalno je razmišljala o statističkoj vjerovatnoći da se njen suprug, koji nikada ranije nije bio u Njujorku, tamo nađe baš na dan napada.
"Ne prođe sat da ne pomislim na njega. Svaki dan je 11. septembar", rekla je Tanja.
Andrija Tomašević, otac nastradalog Vladimira, ispričao je za "Politiku” da su vlasti Njujorka posle terorističkih napada smatrale da neće biti moguće pronaći posmrtne ostatke nastradalih, pa su zato ponudile svim porodicama žrtava urne sa zgarišta razrušenih kula bliznakinja.
Porodica Tomašević je to prihvatila, pa je u novembru 2001. godine na Topčiderskom groblju položila urnu koja je stigla iz Njujorka.
Vlasti Njujorka vlasti premjestile su razrušene ostatke Svjetskog trgovinskog centra na jedno ostrvo na rijeci Hadson gdje su traženi DNК uzorci nastradalih. Tamo su pronađeni prvi posmrtni ostaci Vladimira Tomaševića, a kasnije je nađeno još nekoliko dijelova njegovog tijela koji su sahranjeni pored urne.
Na danasnji dan u napadu 11. sept. na Svetski Trg. Centar poginula su dvojica Srba, Vladimir Tomasevic i Bojan Kosic! pic.twitter.com/PKY5dgb4DG
— Dusan Zivkovic ® (@zivdus) September 11, 2014
(B92)
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.