Vi verovatno znate šta znači zaboraviti mnogo sebe na nekom uglu, duž nekih drvoreda, pod nekim prozorom. Znači ostati ovde zauvek. I neka to izgleda neverovatno i romantično. Znači sećati se čak i tamo na Sen Žermenu malog bifea "Lovac" iza "Dnevnika" ili pod kremaljskim kulama s nostalgijom misliti na baroknu fasadu novosadske opštine ili u betonskoj vrtoglavici Menhetna poželeti jedno spokojno popodne na obroncima kameničke obale, zapisao je veliki pjesnik Miroslav - Mika Antić u svojoj "Nezapisanoj šansoni za Novi Sad" .
Administrativni centar Autonomne Pokrajine Vojvodine, grad koji se diči moćnim Dunavom, prvi utisak koji ostavi na vas biće i posljednji - poželjećete da mu se vratite prvom prilikom. Svojom ljepotom i jedinstvenošću neprikosnoveno gospodari vojvođanskom ravnicom.
Uži centar Novog Sada, gostoljubivog, pitomog, mirnog ravničarskog grada je pješačka zona, te ćete glavne gradske znamenitosti obići pješice, a možda je najbolje kranuti s glavnog gradskog trga - Trga slobode. Nastao je nastankom samog grada, a kroz istoriju je mijenjao nazive. Za vrijeme Austrougarske zvao se Trg Franje Josifa, poslije Prvog svjetskog rata Trg oslobođenja, a poslije Drugog svjetskog rata dobija današnje ime. Na samom trgu danas se nalaze značajni objekti u Novom Sadu - crkva Imena Marijinog (poznatija samo pod nazivom katedrala), Gradska kuća, hotel "Vojvodina". Trgom dominira monumentalni spomenik Svetozaru Miletiću, čuvenom novosadskom, vojvođanskom i srpskom advokatu, političaru i jedno vrijeme gradonačelniku Novog Sada. Zbog monumentalnosti (visok je sedam metara) i upadljivosti ovog spomenika, među Novosađanima se za Trg slobode često kaže Miletićev trg ili Trg kod Miletića. Šaljivi Novosađani će vam reći da je Miletiću u ruci strelica za pikado, jer krugovi na katedrali, u čijem pravcu spomenik gleda, podsjećaju na metu za ovu igru.
Sadašnji izgled rimokatoličke crkve Imena Marijinog datira iz 1893. godine. U oktobru 1894. na toranj je podignut osvećeni pozlaćeni krst. O impozantnosti ovog vjerskog objekta govore brojke - toranj je visok 72 metra, crkva je dugačka 52, široka 25, a visina krova iznosi 22 metra. Kada izađete iz ovog velelepnog zdanja, laganim koracima nastavite dalje pješačkom zonom, pa Zmaj Jovinom ulicom, koja izgledom i namjenom najviše podsjeća na banjalučku ulicu Veselina Masleše, u narodu poznatiju kao Gospodska ulica. Zmaj Jovina ulica čuva šarm proteklih vremena, predstavlja žilu kucavicu grada, a cijelom njenom dužinom prostiru se brojni restorani, kafići i kafane, u kojima možete probati lokalne gastronomske specijalitete, zasladiti se najfinijim vojvođanskim poslasticama ili, jednostavno, uz kafu uživati u pogledu. Na kraju Zmaj Jovine ulice od 1984. godine nalazi se spomenik Jovanu Jovanoviću Zmaju, najpoznatijem dječjem pjesniku, po kojem ulica i nosi ime. U čast poznatog pjesnika u Novom Sadu se svake godine tradicionalno održava manifestacija "Zmajeve dečje igre".
Iza spomenika poznatom pjesniku nalazi se Vladičanski dvor, koji predstavlja jedno od najvrednijih arhitektonskih djela u Novom Sadu. U dvoru su svojevremeno stolovali brojni episkopi, a danas se u ovom zdanju, čiji romantični duh fasade upotpunjuje ambijent starog gradskog jezgra, nalazi sjedište episkopa bačkog gospodina Irineja Bulovića.
Samo pogled dalje od Vladičanskog dvora je najznačajniji i najveći pravoslavni hram u Novom Sadu - saborna crkva svetog Đorđa. Hram se u istorijskim spisima prvi put pominje 1720. godine, kada je bio manji hram, koji je ubrzo zamijenjen novim. Vremenom je i ova crkva oronula, zbog čega je krajem 19. vijeka donesena odluka o sveobuhvatnoj obnovi. Današnji izgled crkva dobija u velikoj obnovi početkom 20. vijeka. Unutrašnjost crkve teško je opisati riječima, ali o svoj njenoj ljepoti govori ikonostas sa 33 ikone, istorijske slike iznad obje pjevnice, te bogata zidna ornamentika.
Obilazak grada nastavite Dunavskom ulicom, u kojoj možete uživati u izgledu starih fasada i prozora, od kojih svaki priča svoju priču, a uz usputna zaustavljanja kraj uličnih svirača, koji će vas zadiviti umjetnošću sviranja tamburice. Na veliku žalost brojnih turista, u širem centru grada u kojem se godinama održava "Tamburica fest", grada kojeg je neprevaziđeni Zvonko Bogdan opjevao u svojim pjesmama koje nose mirise ravnice, prošlih dana, boemskog života i Dunava, nije moguće pronaći kafanu u kojoj možete uživati u zvucima tamburice. Naime, kako Novosađani objašnjavaju, da biste tamburicu slušali na uvce, morate otići na salaše van grada.
Iz Dunavske ulice ulazite u Dunavski park, zelenu oazu i pluća grada, koji se prostire na 33.695 metara kvadratnih, od kojih je pod zelenom površinom 22.000. Šetnja parkom na trenutak će vas izvući iz gradske verve, ali izlaskom iz parka stupate u zonu koja više nije pješačka, a ako želite krenuti prema najprepoznatljivijoj znamenitosti Novog Sada, Petrovaradinskoj tvrđavi, krenite Bulevarom Mihajla Pupina. Bulevar vas vodi pravo na most Duga, koji spaja obale Dunava, a kojim se stiže pravo do stare utvrde.
A do tvrđave vodi, na ljetnoj temperaturi vazduha od 36 stepeni Celzijusa, čini mi se, bezbroj stepenica, koje su jedino što nije ravno u Novom Sadu. Ali, ne štedite se, jer kada se popnete prvo ćete ostati zadivljeni ljepotom cijele tvrđave, a onda ćete se zaljubiti u pogled koji s nje puca na grad, Dunav i okolinu.
Kamen temeljac tvrđave, koja je izgrađena na 112 hektara zemljišta, položio je austrijski princ Kroj. Izgradnja tvrđave, po projektu francuskog vojnog arhitekte Sebastijana Vobana, trajala je punih 88 godina, sve do 1780. godine, a izgradnju su vodile austrijske vojne arhitekte. Bila je neosvojiva za ondašnju ratnu tehniku i već tada je dobila naziv Gibraltar na Dunavu. Kao isključivo vojni objekat, Petrovaradinska tvrđava služila je do 1948. godine. Pod zaštitu države stavljena je 1951. godine, od kada predstavlja kulturni i turistički objekat. U Muzeju grada Novog Sada, koji se nalazi u srcu tvrđave, možete pogledati brojne postavke za cijenu od 300 dinara i uz pratnju kustosa. Ali, turistima je svakako najzanimljiviji Veliki ratni bunar. Do ovog remek-djela građevinarstva izgrađenog u drugoj polovini 18. vijeka stiže se stepenicama iz muzeja. Stepenice vode do podzemnog hodnika, a hodnik poznat kao vodeni put do bunara dubokog 60 metara. Za vrijeme opsada bunar je mogao obezbijediti vodu za cijelu tvrđavu.
Kada ste završili obilazak muzejskih postavki, napolju vas čeka dva i po vijeka star simbol tvrđave, ali i Novog Sada, kula sa satom. Na ovom satu mala kazaljka pokazuje minute, a velika sate, te je zbog toga dobio nadimak "pijani sat". "Pijan" je i zbog činjenice da na hladnom vremenu kasni, a na toplom žuri.
U suton, sjedite na neku od klupa postavljenih kraj sata, gledajte kako se grad smiruje, a opet budi i blista u svoj svojoj ljepoti, baš kao u stihovima pjesme "Moj Novi Sad" Đorđa Balaševića: "Sokakom Zlatne grede ko mačor sumrak prede, ljulja se nad kanalom klisanski bus... Tvrđava pusta, Mesec kao zmaja nad Varadinom. Aveti tera sa trga Miletić, večito prgav."
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.
