VELIKA PLANA - U biblioteci "Radoje Domanović" u Velikoj Plani, "Brankovo kolo" je obilježilo 200. godina od rođenja Branka Radičevića, a na poziv biblioteke, o velikom pjesniku srpskog romantizma besedio je pjesnik Nenad Grujičić, predsjednik Brankvog kola.
Kako je saopšteno iz "Brnkovog kola", u ambijentu gdje je biblioteka "Radoje Domanović" postavila izložbu o životu i djelu Branka Radičevića, uz baner "Brankovog kola" sa likom Aleksija Radičevića (digitalna izvedba jedinog istinskog Brankovog portreta - 1847 - po dagerotipiji prvog srpskog fotografa Anastasa Jovanovića), besjednika Nenada Grujičića predstavila je urednica programa Sanja Petrović.
"Na stolu su bila izložena sva izdanja 'Brankovog kola' povodom proslave dva veka od Brankovog rođenja, koja je pesnička institucija darivala biblioteci povodom velikog jubileja. Grujičić je ponovo istakao značaj i veličinu 200. godišnjice kao svojevrsne opomene svima nama u neminovnoj prolaznosti koja će u protoku vremena doneti i 300. godišnjicu Brankovog rođenja ali nas zemnih i naše dece čak tada neće biti. To govori o potrebi da skrušeno i dostojno priđemo velikoj dvestotoj godišnjici u našem vremenu, sa osećanjem da smo smrtni naspram besmrtnog Branka", navedeno je u saopštenju.
Povodom Brankovog kratkog života, navedeno je u nastavku, besjednik je rekao da Bog uzima poneke genijalne ljude veoma rano, koji snagom svoga po obimu nevelikog djela već namiruju mjeru vječitosti na zemlji kao da su živjeli i dva-tri puta duže.
"Brankova poezija ispevana na čistom srpskom jeziku, bez artificijelnih natruna leksike, kao nikad pre donela je našoj poeziji apsolutnu muziku; sve je ozvučeno do najsuptilnih struna maternje melodije. Ovom zapažanju, Grujičić je dodao podatak u velikom broju (preko stotinu) muzičkih kompozicija na Brankove stihove, koje su stvorili ljudi poput Isidora Bajića, Josifa Marinkovića i Stevana Mokranjca pa sve do Kornelija Kovača koji je komponovao u našem vremenu dve Brankove pesme 'Mini Karadžić u spomenicu' ( Pevam danju, pevam noću...) i 'Kletva'. Nove kompozicije mladih savremenih kompozitorki premijerno su izvedene i na Svečanom zatvaranju 53. 'Brankovog kola'", rečeno je u saopštenju.
Kako se dodaje, najviše pažnje privuklo je citiranje Mihizove rečenica da u ovoj zemlji niko ne zna da "Kolo" u Brankovom "Đačkom rastanku" nije jugoslovensko već srpsko.
"Iz publike je postavaljeno pitanje na tu temu, a Grujičić dodao da je o tome potanko pisao u prvom tomu knjige 'Kolo, kolo, naokolo - Pojave i portreti'. Suština je u tome da je Branko u svoje kolo prizvao Srbe iz svih delova Balkana imenujući ih po krajevima, predelima i oblastima gde žive. To je bila vekovna žudnja srpskog narodna, žudnja za slobodom i nezavisnoišću pod stegama dva velika carstva, turskog i austrijskog. Međutim, pod presijom novijih ideoloških dogmi Brankovo kolo je bilo falsifikovano i prilagođavano političkom trenutku kako Kraljevine Jugosloavije tako i Titove SFRJ", javljeno je iz "Brankovog kola".
Kako su javili dalje, besjeda je protekla u nizu zanimljivih i manje poznatih detalja (Aleksije-Branko i Sremski Karlovci, prenos Radičevićevih zemnih ostataka iz Beča na Stražilovo), na čemu Grujičić insistira izbjegavajući okoštale i mnogo puta ponovljene priče o Branku u viziji školskih ograničenja.
"Takvom besednikovom pristupu treba zahvaliti s obzirom da je on kao mlad pisac daleke 1984. godine objavio prvo izdanje knjige 'Branko - pesnik mladosti', koja će potom biti često štampana i umnožavana do današnjih dana kod naših istaknutih izdavača kao što je Zavod za udžbenike i nastavna sredstva u Beogradu. Program je završen čitanjem soneta 'Bezimena', koji započinje čuvenim Brankovim stihom: Nje više nema, to je bio zvuk... Dug i jak aplauz pokazao je da je publika bila više nego zadovoljna besedom i pesmom, koje su joj približile umetnički profil, život i sudbinu nesvakidašnjeg Branka Radičevića. Na samom kraju programa, Nenad Grujuičić je publici potpisivao raznovrsna izdanja Brankovog kola, štampana povodom dva veka od rođenja neumrlog mladića srpskog romantizma", zaključeno je u saopštenju "Brankovoga kola".
"Bezimena"
Nje više nema, to je bio zvuk,
niti se ikad rodila za mene,
ja samo videh nadvremeni luk
kako izbija iz obrisa žene.
Nje više nema, to je bio zvuk,
kao laki prh iz nestvarne pene,
ka horizontu stuštio se muk
bačen u svetlost, na put duše njene.
Nje više nema, to je bio zvuk,
tek čestice trag iz očinje mrene,
ruka mi prođe kroz njen viti struk,
dodirnuh senku opevane žene.
Nje više nema, to je bio zvuk,
samo me katkad u snu trzaj prene.
Nenad Grujičić
(Iz knjige "Soneti o zemaljskoj ljubavi", "Brankovo kolo" 2024. godina )
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.