Srbija razmatra mogućnost da poslije skoro 30 godina pristupi Komitetu Ujedinjenih Nacija za miroljubivo korišćenje svemira. Iako nije članica EU i Evropske svemirske agencije, Srbija je dobila šansu da pristupi velikoj bazi satelitskih snimaka koja se koristi u razvoju poljoprivrede i druge svrhe.
U Srbiji djeluje grupa mladih stručnjaka koja pokušava da zemlju vrati na svemirsku mapu svijeta. Kancelarija za svemirske nauke, istraživanja i razvoj SERBSPACE, iako osnovana kao mala nevladina organizacija, uspjela je da na Srbiju ponovo skrene pažnju Ujedinjenih nacija, pa čak i da od svjetske organizacije dobije podršku za program unapređenja poljoprivrede.
Prvi čovjek te kancelarije, pravnik Milan Mijović za Sputnjik kaže da, s obzirom na trenutni ekonomski i socijalni razvoj, treba biti jako oprezan kada se priča o svemiru i svemirskim istraživanjima, jer na ta pitanja sa jednakom nevjericom gleda i akademska i opšta zajednica.
U saradnji sa Direktoratom Ministarstva poljoprivrede za vode, Kancelarija je predstavila projekat pod pokroviteljstvom Ujedinjenih nacija, a odnosi se na upotrebu satelitskih snimaka u cilju smanjenja štete koja je posledica raznih nepogoda, prirodnih ili vještačkih.
„Projekat je predstavljen na Konferenciji UN u Islamabadu. Tu nam je ponuđena interesantna, krucijalna stvar, korišćenje tih satelitskih snimaka, iz programa UN, potpuno besplatno. To znači da Srbija, iako nije članica Evropske unije, ni Evropske svemirske agencije, a nažalost ni član Komiteta Ujedinjenih nacija za miroljubivo korišćenje svemira, može da pristupi velikoj bazi besplatnih satelitskih snimaka“, kaže Mijović.
On objašnjava da Srbija može da postane članica Evropske svemirske agencije tek sa članstvom u Uniji, ali da to ne znači da već sada ne može da prihvati inostrane investicije u tu oblast.
Grupa entuzijasta koje je okupio prije dvije godine nedavno se našla na Konferenciji Ujedinjenih nacija u Njemačkoj čija je tema bila industrijalizacija u svemirskom sektoru u nerazvijenim zemljama. A glavna tema skupa organizovanog u sklopu Međunarodnog astronautičkog kongresa, koji se održava od 1957. godine i okuplja glavne aktere iz svemirskog sektora, studente i naučnike, predsjednike vlada i predstavnike industrije, bio je razvoj IT sektora.
„IT industrija je kako na zemlji, tako i u svemiru, osnova svakog daljeg razvoja. Hrvatska recimo ima jako razvijenu spejs IT industriju, svaki taj program, algoritam koji će da prati nivo reke ili snega, sve zahteva softversku podršku. IT industrija zapravo je prvi korak ka industrijalizaciji svemira. U njoj sa najmanje investicija mogu da se dobiju odlični rezultati. Neočekivano sam tokom Kongresa imao jako puno sastanaka sa velikim kompanijama sa Zapada koje su više nego željne da investiraju u Srbiju, u Beograd“, otkriva Mijović.
Dodaje da treba razbiti iluziju da neko treba da bude specijalizovan za svemirski IT, jer programiranje je programiranje, da li će se raditi na osnovu zemaljskih ili podataka dobijenih iz svemira, sa satelita, sasvim je svejedno, nije potrebna nikakva posebna obuka.
Na pitanje da li je onima koji vode zemlju prenio da su vodeće IT kompanije za pitanja svemira zainteresovane za stručnjake iz Srbije, Mijović odgovara potvrdno.
„Pozvani smo u Ministarstvo spoljnih poslova na sastanak koji se odnosio upravo na pristupanje Srbije Komitetu Ujedinjenih Nacija za miroljubivo korišćenje svemira. Mi nismo članica tog komiteta, Jugoslavija je bila, ali niko od država bivše zemlje nije nasledio položaj u Komitetu. Predstavili smo benefite koje bismo imali od članstva u njemu, koje je inače besplatno, a glavna pogodnost je upravo pristupanje toj grupi zemalja i besplatno korišćenje satelitskih snimaka iz celog sistema Ujedinjenih nacija“, otkriva Mijović.
To praktično znači da bi se, recimo u slučaju naglog topljenja snijega koji trenutno prekriva Srbiju, svi sateliti okrenuli ka zemlji, pratili stanje i obavještavali o eventualnoj opasnosti od poplava. Takođe, UN obezbjeđuju besplatnu obuku za ljude koji bi čitali podatke i snimke sa satelita.
Sagovornik Sputnjika smatra da je to prilika koju Srbija ne smije da propusti, jer je ulaznica za dalji razvoj svemirskog sektora u zemlji.
Mijović, koji priprema doktorat iz oblasti svemirskog prava, kaže da trenutno koristi sjajno štivo koje su napisali upravo domaći pravnici, jer je Srbija, odnosno Jugoslavija, nekada bila jedna od vodećih članica pomenutog Kongresa UN. Veliki Kongres je 1967. godine održan u Beogradu, prestonici jednog od glavnih aktera u Međunarodnoj astronautičkoj federaciji.
Dodaje da stručnjaci na takvim susretima gotovo da uopšte ne pričaju o geopolitici i premoći velikih sila u svemiru, svjesni da su američke prijetnje svemirskim ratom daleko od realnosti. Jedina aktuelna tema je ko će prije i koliko daleko stići u svemiru, ali ni ona nije ključna. Naučnike brine činjenica da Zemlja stoji u svemiru bez ikakve održive odbrane od udara kometa ili bilo kojeg objekta, kaže Mijović.
„U Rusiji je pre nekoliko godina zabeleženo rušenje delića asteroida, ono na čemu naučna zajednica radi, upravo su planetarne odbrane, kako bismo reagovali u slučaju holivudskog scenarija, dolaska meteora koji neće promašiti Zemlju. Svi ti projekti su na neki način pod velom tajne, nisu nešto o čemu se potpuno otvoreno govori. To je razumljivo, jer se radi pod okriljem države i ulažu velika sredstva“, kaže on.
Na kraju razgovora za Sputnjik Mijović ističe da Srbija ne smije da propusti ovu šansu da se vrati na svemirsku mapu svijeta i dodaje da je Egipat najbolji primjer da zemlja ne mora da bude bogata da bi koristila svemirske tehnologije. Zahvaljujući korišćenju informacija sa satelita ta država je zabilježila 80 odsto bolje rezultate u raznim oblastima poljoprivrede.
Podsjeća da su nedavno kao država pristupili programu „Kopernikus“ u okviru Evropske unije, koji takođe nudi besplatne satelitske snimke radi izbjegavanja štete, ali i praćenja drugih parametara: zagađenja, vremenskih prilika, digitalne komunikacije, gradnje u urbanom i ruralnom razvoju, jer se iz satelita vidi apsolutno sve.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.