BEOGRAD - Srpska pravoslavna crkva starija je od crnogorske države, a granice srpskog pravoslavlja šire su od prostora bivše Jugoslavije, pa i Balkana, kaže istoričar Momčilo Pavlović, uz ocjenu da Milo Ðukanović i njegovi sljedbenici manipulišu istorijskim argumentima i revidiraju istorijske odluke u pokušaju da stvore ''crnogoroslavlje''.
Pavlović kaže da pravno uređenje odnosa između crkve i države nije pitanje kojim treba da se bavi predsjednik države, što je u ovom slučaju Milo Ðukanović, i dodaje da vlast u Podgorici vodi permanentnu antisrpsku politiku sa tendencijom da se "odsrbe" pripadnici srpskog naroda u Crnoj Gori.
Težnja ka stvaranju "crnogoroslavlja", o kojoj je pisao još Sekula Drljević, traje od trenutka kada, prema ocjeni Pavlovića, Ðukanović nije uspio da napravi političku karijeru u Beogradu, a sada je, kaže, "pojačana" udarom na SPC koju je crnogorski predsjednik u više navrata označio kao "posljednji stub velikosrpstva".
"SPC na tim prostorima nije od juče, starija je od crnogorske države, a posebno od komunističkog modela stvaranja crnogorske nacije i države. Ma kakve granice i državni okviri postojali, svetinje u Crnoj Gori, Severnoj Makedoniji ili na KiM su duhovna i materijalna baština SPC", kaže Pavlović za Tanjug.
Kao spornu vidi argumentaciju Ðukanovića da je SPC od 1986.do 2000.godine bespravno otuđila imovinu crnogorske države u periodu kada Crna Gora pokušava da ustanovi svoj katastar.
"To je period kada Crnom Gorom, uglavnom, suvereno vlada Milo Ðukanović i kada je pomoću avio snimaka izvršen upis u katastar nepokretnosti. Da li taj registar važi samo za SPC ili je opšti", pita Pavlović , a kao jedan od spornih primjera upisa imovine u katastar crnogorske države spominje dvorac kraljice Marije Karađorđević u Miločeru koji, kako kaže, nije izgrađen od državnog novca, već od miraza koji je donijela kada se 1922.godine udala za kralja Aleksandra.
Pavlović ocenjuje da "izazivačko" manipulisanje istorijom ne pruža dovoljno argumenata Ðukanoviću, već da ide u prilog SPC podsjećajući da je Crna Gora do 19.vijeka bila teokratska država na čijem je čelu bio vladika.
"Niko ne spori da je Crna Gora država i da može da definiše svoje državne ciljeve, ali je sporna permanenta politika ''odsrbljavanja'' onih koji ne žele da budu novi Crnogorci, a kojima se otima identitet i koji se zbog svog osećanja smatraju građanima drugog reda u Crnoj Gori", kaže istoričar.
Kao ključnu manipulaciju istorijskim argumentima vidi pokušaj Ðukanovićeve vlasti da revidira istoriju i ukine ranije donesene istorijske odluke, poput odluke crnogorske skupštine da se 1.decembra 1918.godine prisajedini Srbiji.
Taj datum, kaže, za današnju Crnu Goru uopšte nije bitan, a srpska vojska se optužuje da je okupirala Crnu Goru što, ističe Palović, nije istorijska činjenica.
"Nije bilo nijedne bitke u kojoj su Crnogorci pružili srpskoj vojsci, već su, naprotiv, iz Kotora i drugih mesta, stizale molbe da što vojska što pre dođe", kaže Pavlović.
Dodaje da 1920. koju Ðukanović, takođe, spominje kao godinu do koje je crkvena imovina bila u državnoj svojini, nema veze sa Crnom Gorom, već da su tada uređeni odnosi između SPC i Vaseljenske patrijaršije oko određenih kanonskih prava.
Pavlović kaže da je teško prognozirati u kom pravcu će se odvijati protesti u Crnoj Gori, ali da njihova masovnost govori o volji naroda koja, kako kaže, mora da se uzme u obzir.
Uveren je da su Ðukanović i "međunarodni sponzori" njegove politike svjesni situacije i ističe da pitanje oko imovine treba riješiti dijalogom, a sporni zakon zamijeniti opštim aktom koji bi se, ističe istoričar, odnosio na sve vjerske zajednice, ne samo na SPC.
"Srbija u ovoj situaciji nema veliki potencijal i bila bi optužena da se meša u unutrašnje stvari Crne Gore, ali mora da vodi računa o srpstvu ma gde se ono nalazilo i želelo da iskaže svoj identitet, pa i u Crnoj Gori", zaključuje Pavlović.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.