Deveti januar nije Dan Republike Srpske! Nijednim važećim zakonom u Republici Srpskoj nije precizirano da je 9. januar Dan Republike. Znam da zvuči grozno i da je ružno čuti i pročitati, ali je tako.
Ustavni sud BiH je 26. novembra 2015. godine, po apelaciji koju je 2013. godine podnio bošnjački član Predsjedništva BiH, lider SDA i sin Alije Izetbegovića, donio odluku i proglasio neustavnim član Zakona o praznicima RS u kojem se precizno navodilo da se Dan Republike praznuje 9. januara. (Sitni kuriozitet je da sam kao novinar dnevnog lista "Press RS" tada "oteo muštuluk" predsjedniku Srpske Miloradu Dodiku, jer sam mu prvi, tražeći izjavu i komentar, telefonom javio da je Ustavni sud BiH donio tu nakaradnu odluku, pa smo zajedno "bogarali" i na sud i na Bakira Izetbegovića).
Nakon te šokantne i po svemu sporne odluke Ustavnog suda, kojom je BiH ušla u spiralu krize iz koje do danas nije izašla, u Republici Srpskoj je 25. septembra 2016. godine održan referendum na kojem je na pitanje "Da li podržavate da se 9. januar obilježava i slavi kao Dan Republike Srpske?" pozitivno odgovorilo 677.722 birača ili 99,81 odsto od ukupnog broja izašlih.
Narodna skupština RS je nakon sprovedenog referenduma, 25. oktobra 2016, donijela poseban Zakon o Danu Republike Srpske, kojim je precizirano da se "na osnovu potvrđene volje građana, 9. januar utvrđuje kao Dan Republike" te da se "obilježava i praznuje kao sekularni praznik".
Ustavni sud BiH je 28. marta 2019. godine usvojio zahtjev devet bošnjačkih i hrvatskih delegata u Vijeću naroda RS i proglasio neustavnim odredbe Zakona o Danu Republike Srpske. Bitno je napomenuti da su obojica sudija iz Republike Srpske, i Zlatko Knežević i Miodrag Simović, imali izdvojeno mišljenje o neslaganju sa ovom odlukom, isto kao i sa odlukom iz novembra 2015. godine.
Poslije marta 2019. godine, Narodna skupština Republike Srpske nije donosila više nikakve zakonske akte kojima se precizira da je 9. januar Dan Republike, ali taj datum se i dalje praznuje i obilježava. (Pri tome se ne krši nijedan zakon. Cic!)
I sve govori da će se praznovati i u budućnosti, bez obzira na to što ni po jednom zakonu tog datuma nije Dan Republike, a praznovaće se zbog najpoznatije srpske osobine - inata. Taj inat je proradio u novembru 2015. godine, a pogotovo u martu 2019, kada je sudija Ustavnog suda BiH i bivša potpredsjednica SDA Seada Palavrić nakon što je osporen Zakon o Danu Republike izjavila da "Ustavni sud BiH nije osporio pravo Republike Srpske da slavi Dan Republike, ali to ne može da bude 9. januar".
Taj inat dodatno je podgrijan proteklih dana kada je predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik namjerno, slučajno, pod ucjenom ili iz nekog četvrtog razloga, uoči Svesrpskog sabora poručio da će na njemu biti usvojena deklaracija koja rehabilituje srpske nacionalne interese i kojom se obuhvataju svi važni aspekti naših odnosa među kojima su i "da ćemo 15. februar obilježavati kao Dan Republike Srpske, a 9. januar će biti Dan nastanka Republike Srpske".
Javnost u Republici Srpskoj nikada nije tako brzo reagovala na neku političku izjavu ili potez kao na ovu izjavu koja je protumačena kao poništavanje 9. januara kao Dana Republike i koja je zbog toga naišla na ozbiljnu osudu i probudila srpsku karakternu osobinu koja je afirmisana još kroz pjesme o najpoznatijem srpskom epskom junaku Marku Kraljeviću. To je prvi prepoznao predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske Nenad Stevandić, koji je i prvi krenuo da vadi kestenje iz vatre objašnjavajući da niko ne odustaje od 9. januara, a kamoli da ga mijenja drugim datumom, već da će se, pored 9. januara kao Dana Republike, dodatno obilježavati i 15. februar kao zajednički Dan državnosti Srbije i Republike Srpske.
Poslije Stevandića ručnu je povukao i Milorad Dodik, koji je takođe shvatio da je proradio srpski inat i da bi simboličko i bilo kakvo drugo odustajanje od 9. januara za onoga ko na to pristane značilo gubitak podrške, pa je nastavio da iznosi istu tvrdnju kao i Stevandić, tumačeći "slovo, a ne duh" Deklaracije i napadajući opoziciju da je zlonamjerna i da pogrešno tumači napisano, svrstavajući se na istu stranu s američkom ambasadom.
Pri svemu tome, više nego primjetno je da se niko od ostalih koalicionih lidera, od Nedeljka Čubrilovića i Petra Đokića do Gorana Selaka i Nenada Nešića, nije ni izbliza potrudio da u javnosti "pravilno protumači" Deklaraciju. Neću da griješim dušu i tvrdim da su protiv Dana Republike, ali je ostalo nejasno da li su u ovom slučaju ostali nemušti zato što se ne slažu sa Dodikom, sa Deklaracijom ili zato što smatraju da je u cijeloj priči pametnije ostati po strani. Na kraju krajeva, nije bitno koji razlog je u pitanju, jer je suština u tome da "onaj kome je kičma od tijesta, nikad neće biti u opoziciji". Ha, ja!
To se odnosi i na sve one papagaje čija politička težina prestaje da postoji kada izađu ispod šinjela prvog čovjeka Republike Srpske.
P.S. Bobi sa sobom uvijek nosi jednu hemijsku koja ne radi. Za slučaj da mora potpisati nešto što ne želi. I predsjednik Republike bi trebalo da nosa jednu takvu.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.