Od posljedica virusnog hepatitisa, upalne bolesti jetre, godišnje u svijetu umre oko milion ljudi, što čini oko tri odsto ukupnih smrtnih slučajeva, ističe epidemiolog u Institutu za javno zdravstvo Republike Srpske Ljubica Jandrić.
"Smatra se da je 57 odsto ciroza jetre i 78 odsto primarnih tumora ovog organa prouzrokovano virusima hepatitisa B i C, koji su istovremeno i najopasniji", ističe Jandrićeva za Srnu.
Ona napominje da je hepatitis B jedna od najčešćih virusnih infekcija u svijetu, te se procjenjuje da je ovim virusom zaraženo oko dvije milijarde ljudi, a hepatitisom C više od 170 miliona ljudi.
U Republici Srpskoj su prošle godine prijavljene 42 osobe oboljele od hepatitisa B, a 44 oboljelih od hepatitisa C.
"Virus hepatitisa B je veoma kontagiozan, čak 50 do 100 puta je infektivniji od virusa HIV-a. Može se naći u krvi, znoju, suzama, majčinom mlijeku i spermi, te ostalim tjelesnim tečnostima", pojašnjava Jandrićeva.
Izvor infekcije je čovjek koji ne mora imati simptome bolesti, niti znati da je zarazan za okolinu. Infekcija se prenosi sa majke na dijete /tokom trudnoće ili češće u toku porođaja/, seksualnim kontaktom, transfuzijom krvi, transplantacijom tkiva i organa, kao i ostalim načinima.
"Kod nas se krv, krvni derivati, tkiva i organi za transplantaciju obavezno testiraju na virus HIV-a i viruse hepatitisa, te je ovaj put prenosa praktično eliminisan", navodi Jandrićeva.
Liječenje hepatitisa B je veoma skupo i nije uvijek uspješno, a podrazumijeva davanje određenih lijekova radi smanjenja nivoa virusa i simptomatsku terapiju.
Osnovna mjera prevencije je vakcinacija, koja je uvedena u Srpskoj od 2001. godine. Vakcina se daje djeci na rođenju, sa mjesec dana i šest mjeseci starosti.
Obavezna vakcinacija protiv hepatitisa B sprovodi se kod svih nevakcinisanih i nepotpuno vakcinisanih lica u zdravstvenim ustanovama, uključujući učenike i studente zdravstveno obrazovne struke.
Vakcinišu se i određene grupe koje su pod povećanim rizikom, poput bolesnika na hemodijalizi, onih koji boluju od hemofilije, injekcionih korisnika droga, te lica koja rade tetovaže i pirsing.
Jandrićeva ističe da je važna mjera prevencije i edukacija stanovništva, kao i korišćenje jednokratnih špriceva, igala, zaštitnih maski, rukavica, sterilnog materijala za bušenje ušiju, pirsing, tetoviranje, te pravilna dezinfekcija i sterilizacija pribora i instrumenata u zdravstvenim ustanovama.
Kada je riječ o hepatitisu C, ovaj virus prenosi se putem krvi, a rjeđe seksualnim kontaktom i sa majke na dijete u toku trudnoće.
Jandrićeva napominje da se hepatitis C često naziva "tihom bolešću", jer se manje od pet odsto pacijenata javlja neposredno po sticanju infekcije.
Prema njenim riječima, kod manjeg broja pacijenata /15 do 30 odsto/ virus će biti "eliminisan", a u oko 70 do 85 odsto pacijenata razviće se hronični hepatitis.
"Oko 80 odsto inficiranih tokom vremena razvija hronično oštećenje jetre koje, ako se ne liječi na vrijeme, može da progredira u cirozu ili primarni rak jetre.
Tok hronične bolesti je različit, ali trećina pacijenata sa hroničnim hepatitisom će razviti ozbiljno oboljenje jetre 15 do 25 godina nakon infekcije", navodi Jandrićeva za Srnu.
Virus se nalazi u krvi i tjelesnim tečnostima inficiranog, a na sobnoj temperaturi može preživjeti do četiri dana. Putevi prenošenja su slični kao kod hepatitisa B, a liječenje podrazumijeva kombinovanu primjenu određenih lijekova.
Jandrićeva je istakla da za hepatitis C ne postoji vakcinacija, ali da se radi na pronalaženju vakcine, te da su ostale mjere prevencije iste kao kod hepatitisa B.
U Univerzitetskom kliničkom centru /UKC/ Republike Srpske kažu da je liječenje hroničnog hepatitisa C dvojnom antivirusnom terapijom prošlo oko 360 pacijenata, te da je izlječenje ovom terapijom moguće u 50 do 60 odsto slučajeva. Na liječenju se trenutno nalazi desetak bolesnika.
U UKC-u navode da su nove evropske smjernice i preporuke za liječenje donijele značajne promjene i otvorile vrata novim uspješnijim terapijama kojima se prvi put mogućnost izlječenja od ovog opasnog virusa povećava i do 100 odsto.
"Novi lijekovi, koji u svom režimu ne uključuju više interferon, te time znatno smanjuju nuspojave, skraćuju vrijeme liječenja na samo 12 nedjelja i postižu trajan virusološki odgovor u 97 do 100 odsto bolesnika čime predstavljaju pravu revoluciju u liječenju hepatitisa C", ističu u UKC-u.
Povodom Svjetskog dana borbe protiv virusnih hepatitisa u ovoj zdravstvenoj ustanovi, odnosno Klinici za infektivne bolesti, sutra će biti organizovano besplatno, dobrovoljno i anonimno testiranje na hepatitis.
Tema ovogodišnjeg obilježavanja je eliminacija virusnog hepatitisa, što je predviđeno Svjetskom strategijom o virusnom hepatitisu, čiji je glavni cilj eliminacija hepatitisa B i C u narednih 13 godina.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.