Rat u Ukrajini, kao i uredba o mjerenju izduvnih gasova prilikom registracije vozila u Srbiji uzrokovali su veliki porast krađe katalizatora sa vozila.
Ovi prečišćavači sa automobila su veoma skupi kao novi, ali kao i polovni dijelovi. Lopovi su se zato, tokom posljednje dvije godine uvježbali za skidanje sa automobila, a iskusnim kradljivcima dovoljno je svega između 10 i 30 sekundi da skinu katalizator sa vozila.
Zbog ukrajinske krize izazvana je velika nestašica i na tržištu plemenitih metala, piše Kurir. To su iskoristili dovitljivi lopovi u Srbiji, koji masovno kradu katalizatore sa automobila jer u njima ima platine, paladijuma i rodijuma, upozoravaju stručnjaci iz auto-industrije.
Već je ukradeno, kako prenosi Informer, oko 15.000 katalizatora, a očekuju da do kraja godine taj broj bude znatno veći.
Policiji je teško da uđe u trag ovim prevarantima jer su sve vještiji i brži. Iskusnim lopovima dovoljno je svega između 10 i 30 sekundi da otkače katalizator, a njihova prodaja na "crnom tržištu" dostigla je cijenu od 270 do čak 900 evra po komadu, u zavisnosti od toga koliku količinu plemenitih materijala imaju.
Najmanja zarada je kod benzinaca, znatno veća kod dizelaša, a najveća kod automobila japanskih proizvođača jer oni najviše brinu o ekologiji i zaštiti životne sredine, kao i kod kamiona, gdje iz jednog katalizatora nakon rasklapanja može da se dobije čak 20 grama platine.
Kao i svaki vid organizovanog kriminala, i ovdje postoji uigrani "mehanizam", koji se zasniva na tome da lopovi ukradene katalizatore odnose određenim firmama u Srbiji, registrovanim uglavnom za otkup zlata.
One ih rastavljaju kako bi izdvojile plemenite metale, nakon čega ih šalju srodnim firmama u Hrvatskoj, koje ih dalje distribuiraju najčešće u Italiju, ali i druge evropske zemlje.
U jednoj od firmi koja otkupljuje katalizatore otkrili su kako sistem funkcioniše.
"Nijedna firma koja radi otkup nije povezana sa automobilskom industrijom. Svi smo registrovani uglavnom kao otkupljivači zlata i drugih plemenitih materijala, i u ugovorima koje pravimo, kada otkupljujemo, ne stoji da su nam prodali dio automobila, nego određene gramaže platine, paladijuma i rodijuma. Tačno se zna koje grupe 'rade sa katalizatorima', one to donesu nama i onda slijedi odvajanje plemenitih materijala od ostatka dijelova, što je proces koji traje 10 dana. Kada se to uradi i kada dobijemo čistu platinu, paladijum ili rodijum, mi to izmjerimo i platimo ljudima. Isplaćujemo 90 odsto tržišne cijene za platinu i paladijum i 85 odsto za rodijum, i ostalo je naše", kaže izvor Kurira.
Zarada od lopovluka
On objašnjava da nije svaki katalizator podjednako bogat plemenitim metalima i da od toga zavisi zarada.
"Primjera radi, najmanje ih ima u benzincima: 1,8 grama platine, 1,7 grama paladijuma i 0,18 grama rodijuma. To bismo po današnjim tržišnim cijenama, sa oduzimanjem naših procenata, isplatili 269 evra po katalizatoru. A to je najjeftinija opcija. Dizelaši imaju četiri-pet grama platine, tu mogu da zarade oko 400 evra u zavisnosti od modela, kod japanskih automobila svega ima više i tu je više od 500 evra. Najvredniji su, naravno, kod kamiona, gdje ima i po 20 grama platine."
Šta se dalje radi s tim plemenitim metalima?
"Sve to završi na tržištu Evropske unije. Roba iz Srbije uglavnom se prodaje sličnim firmama u Hrvatskoj, a one je dalje prodaju u Italiju, gdje se od toga, između ostalog, prave zubne proteze. Mi sa tim dalje nemamo ništa, jer kada prodamo u Hrvatsku, naš posao je gotov. I to je pravno čist posao, trgovina plemenitim materijalima nije zabranjena."
Šta se nalazi u katalizatorima i koliko to vrijedi na berzi
Plemeniti materijali
Cijena jednog grama na berzi u evrima:
Platina 37,67
Paladijum 75,62
Rodijum 617,29
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.