BANJALUKA - Pijanista Arsen Čarkić u ponedjeljak uveče u koncertnoj dvorani Kulturnog centra Banski dvor održao je koncert pod nazivom "Listov psaltir" povodom 210 godina od rođenja jednog od najvećih kompozitora i pijanista u istoriji - Franca Lista.
Program koncerta činila su tri krucijalna djela njegovog ogromnog stvaralačkog opusa, otvarajući resital kompozicijom kojom je List počinjao skoro svaki svoj koncert - transkripcijom Bahovog "Preludijuma" i "Fuge u a-molu za orgulje". Nakon toga na programu su se našla dva prelomna djela Listovog života i stvaralačkog opusa - "Balada u h-molu" i "Sonata u h-molu".
"Tema je Listov psaltir, to je tema na koju je on često pisao, napisao je preko 60 kompozicija sakralne muzike, upravo koristeći stihove iz Davidovih psalama i, eto, imao je i tu mističnu, duhovnu, dimenziju, koja je prije svega veličanstveno poetsko djelo. Dva djela koja čine srž programa, 'Balada' i 'Sonata u h-molu' su nastala u trenutku kada je on potpuno prelomio svoj život i krenuo jedinim novim putem. Ostavio je binu, svjetske turneje, slavu i novac i okrenuo se pedagogiji i mirnom životu. Doslovno je to bila druga faza njegovog života. Kompozicije su zapravo autobiografske slike, muzikom oslikana unutrašnja preispitivanja strahova i muka, preispitivanje života. Zaista jedna potresna psihoanalitička slika u notama", kazao je Arsen Čarkić.
List je bio jedna od onih muzičkih ličnosti nakon koje više ništa nije bilo isto, za vrlo kratko vrijeme se nametnuo kao vjerovatno najvirtuozniji instrumentalista nakon Paganinija, a u svojoj zreloj stvaralačkoj fazi on donosi veoma širok harmonski jezik, nove forme izraza i novi tretman strukture muzičkog djela. Svojim širokim radom otvara nove puteve za sve one koji su došli nakon njega bivajući direktna inspiracija impresionistima Ravelu i Debisiju, velikim ruskim poznim romantičarima Rahmanjinovu, Metneru, pa čak i kompozitorima muzike dvadesetog vijeka poput Bartoka, Buzonija i mnogih drugih.
"List je bio direktan nasljednik Ludviga van Betovena, i duhovno i muzički. Ostala je anegdota da je lično Betoven došao na generalnu probu filharmonije koja je spremala njegov čuveni 'Peti koncert za klavir i orkestar', a solista je bio List kao devetogodišnji dječačić. Prišao mu je i poljubio ga u čelo, a taj blagoslov je simbolično ostavio dubok pečat na Lista i sve njegove nasljednike i odjekivao kroz čitav 19. pa čak i 20. vijek, što se ogledalo u beskompromisnom odnosu prema životu i umjetnosti", rekao je Čarkić.
List je bio prvi u mnogo čemu - prvi je uveo resital - formu koncerta sa isključivo jednim solistom, prvi je promovisao tada skoro zaboravljenog Johana Sebastijana Baha, bio je prvi kompozitor koji je promovisao djela savremenika i novih mladih stvaralaca, uveo je nove forme poput simfonijske poeme, velike jednostavačne forme sonate i koncerta, redefinišući istovremeno muzičke forme, harmonski jezik te je podigao izvođačke mogućnosti instrumenta na dotad neslućen nivo.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.
