Jedna od najmanjih i najstarijih pravoslavnih crkvi brvnara nalazi se u zaseoku Peta, novovaroškog sela Kućani. Pod zaštitom je države Srbije, ista je kao i 1780. godine, među borovima gdje Turci ne zalaziše.
Brvna su spojena u "ćert", u šumi Murtenice, a kako su izvijestili agu na čijem imanju su je postavili, vile su je tokom noći donijele baš tu, i iz straha, jedina je bogomolja u tom kraju koju Turci nisu palili, te bogosluženja nikada nisu ni prestajala, kaže Miljan iz familije Grbić, vijekovnih staralaca hrama posvećenog rođenju Presvete Bogorodice.
Miljan Grbić, koji se stara o crkvi u Peti, kaže da se taj hram otvara za Malu Gospojinu i Lazarevu subotu, kada dolazi sveštenik iz Negbine.
Dodaje da crkvu otvara i kad dođe bilo koji posjetilac.
Spomenik je kulture od velikog značaja sa svim odlikama narodnog graditeljstva starovlaških neimara sa očuvanim mobilijarom.
Istoričarka umjetnosti Zorica Zlatić Ivković naglašava da su tu sačuvane njegove carske dveri i prestona ikona Bogorodice koji svjedoče o izuzetnom ikonopisu tog vremena i velikom umjetniku kao što je Simeon Lazović.
Međutim, osobenosti ove crkve zapravo su u svemu što je narod sačinio kada ju je sagradio i kasnije da bude sačuvana.
Istorija crkve u Peti vezana je za kućanske Popoviće.
"Bilo ih je devet sveštenika Popovića, i čuva se sećanje u staroj popovskoj kući", kaže Slavka Popović iz Kućana.
Zahvaljujući njima, sačuvane su sinđelije raškog mitropilita, turske dozvole i ljetopisi kao svjedočanstvo postojanja i upornosti naroda da sačuvaju pravoslavlje u Kućanima pomažući se i prirodom, ušuškavši crkvu među borove.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.