Zahvaljujući geološkoj starosti, reljefu i klimatskim uslovima, Srbija ima status centra biodiverziteta Evrope. Kako da se očuva biološka raznovrsnost, a da se sve ljepote Stare Planine, Tare, Kopaonika, Đerdapa, Fruške gore i drugih zaštićenih područja približe posjetiocima?
Kada se govori o biodiverzitetu svi prvo pomislimo na raznovrsnost vrsta na planeti Zemlji. U ovom trenutku je preko 1,7 miliona različitih vrsta poznato i opisano na planeti, napominje dr Tomica Mišljenović sa Biološkog fakulteta u Beogradu, gost Jutarnjeg programa.
"Međutim, ne možemo govoriti samo o tome. Biodiverzitet je važno proučavati i na genetičkom nivou, jer jedna njegova važna komponenta je i raznovrstnost gena i kombinacije gena koje se javljaju u različitim organizmima, a neophodno je govoriti i o ekosistemskom biodiverzitetu", naglašava biolog.
Prije više od 30 godina identifikovane su takozvane, crvene tačke, odnosno vruće tačke biološke raznovrsnosti globalno, a Srbija, zajedno sa Balkanskim poluostrvom, predstavlja jedan od globalnih centara.
"To znači da imamo visog specijski diverzitet, ali i diverzitet tipova staništa na ovom našem području. A ono što predstavlja poseban značaj, jesu visokoplaninska područja, sa izuzetno visokim biodiverzitetom. Na relativno maloj površini imamo veliki opseg variranja nadmorskih visina, tipova staništa. Klisure i kanjoni, takođe, predstavljaju vrlo specifična staništa sa velikim brojem reliktnih vrsta koje su u takvim uslovima uspele da prežive ledeno doba. Na takvim staništima se, imeđu ostalog, javlja i Pančićeva omorika. Tu su i polidominantne šumske zajednice sa velikim brojem reliktnih vrsta, koje su kod nas i zakonom zaštićene", naglašava dr Mišljenović.
Međutim, neophodno je da se o značaju biološke raznolikosti obrazujemo i da radimo na povećanju zaštićenih površina. U ovom trenutku je u Srbiji zaštićeno oko 7.66 odsto teritorije, a taj procenat je neophodno povećati i formirati koridore koji će omogućiti migracije ugroženim vrstama između tih područja, napominje sagovornik Ivane Milenković.
"Jedan od problema predstavlja način finansiranja zaštićenih područja, pa se, recimo, najveći deo aktivnosti nacionalnih parkova i dalje finansira, nažalost, sečom šuma. Svi naši nacionalni parkovi su javna preduzeća koja se izdržavaju, dominantno, iz sopstvenih sredstava", napominje dr Mišljenović.
Biološku raznovrsnost Srbije ugrožavaju isti oni faktori koji ugrožavaju i globalni biodiverzitet, a to je uništavanje staništa, izmjena staništa, invazivne vrste, pretjerana eksploatacija prirodnih resursa, ali i klimatske promjene koje se izdvajaju kao jedan od značajnih faktora, kao i zagađenje životne sredine.
"Mi i dalje ne poznajemo sve vrste koje žive na našoj teritoriji, zato je vrlo važno da se uradi inventarizacija da bismo znali šta zapravo treba da štitimo, ali je važno i unaprediti sistem zaštite područja u Srbji, i još mnogo toga", naglašava gost Jutarnjeg programa RTS-a, dr Tomica Mišljenović sa Biološkog fakulteta u Beogradu.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.