BEOGRAD - Roman "Peščanik" Danila Kiša objavljen je prije 50 godina, tačnije 1972, u izdanju Prosvete iz Beograda, dok je njegovo drugo izdanje objavljeno 1975. godine.
"Nastao posle dva rana piščeva romana, 'Mansarde' i 'Psalma 44', kao i romana 'Bašta, pepeo', kao središnjeg člana piščeve porodične trilogije, 'Peščanik' zaokružuje porodični ciklus koji je Danilo Kiš sa sebi svojestvenom ironijom nazivao i porodični cirkus", navodi se u saopštenju izdavačke kuće "Arhipelag".
Dalje objašnjavaju da je "Peščanik" jedna od ključnih knjiga Danila Kiša, te da je o ovom romanu napisan veliki broj studija i eseja na različitim jezicima i da je ovo jedna od Kišovih knjiga o kojoj se najviše pisalo u književnoj kritici.
"Peščanik" je jedna od najprevođenijih Kišovih knjiga. Prvi prevod 'Peščanika' objavljen je 1974. godine na mađarskom jeziku, u izdanju 'Foruma' iz Novog Sada i 'Evrope' iz Budimpešte, da bi potom usledili prevod na albanski, u izdanju 'Rilindije' iz Prištine, poljski, francuski, švedski, rumunski, memački, španski, holandski, engleski, italijanski, hebrejski, japanski, grčki, finski, bugarski, slovenački, ruski i kinski jezik. Od početka osamdesetih godina povećava se broj prevoda i različitih izdanja 'Peščanika', da bi interes za ovu knjigu ponovo oživeo kod izdavača, prevodilaca i čitalaca u različitim kulturama u poslednjih petnaestak godina. 'Peščanik' je doživeo više izdanja na engleskom, francuskom, nemačkom, španskom, mađarskom i poljskom jeziku", pojašnjavaju iz "Arhipelaga".
Kišov "Peščanik" je velika saga moderne književnosti o potrazi za ocem, za vlastitim identitetom, kao i za mogućnosti saznanja o svom svijetu i njegovoj istoriji. Jezgro iz koga je proistekao "Peščanik" sa osobenim romanesknim postupkom u kome se smjenjuju poglavlja u formi "istražnog postupka" jeste očevo pismo nastalo 5. aprila 1942. godine, prije očevog odvođenja u nacistički logor:
"U 'Ranim jadima', taj svet je viđen očima deteta; u romanu 'Bašta, pepeo', pogled se širi kroz pripovedačev pogled; u 'Peščaniku', obojica nestaju, i pripovedanje teži ka gotovo božanskoj objektivnosti. Iako zasnovane na doživljenom, te knjige su prepune dokumentarnih elemenata. Poslednja, 'Peščanik', u celini je egzegeza jednog autentičnog očevog pisma, datiranog 5. aprila 1942", tako je Danilo Kiš video nastanak i karakter svog slavnog romana.
Kao i druge knjige Danila Kiša, "Peščanik" je, navode iz "Arhipelaga" knjiga sa sudbinom. Za "Peščanik" Kiš je 1972. dobio NIN-ovu nagradu za roman godine. Pet godina kasnije, tokom polemike oko "Grobnice za Borisa Davidoviča", Danilo Kiš je protestno vratio NIN-ovu nagradu, jer je tadašnja redakcija ovog nedjeljnika objavila nekoliko optužujućih napada na Kišovu novelističku knjigu i njegov umetnički postupak.
Nova izdanja "Peščanika" već desetak godina objavljuje "Arhipelag".
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.
