SREMSKI KARLOVCI - Svježe štampana u izdanju "Brankovog kola", antologija pjesama o Branku Radičeviću "Ao, danče, ala si mi beo" povodom 200. godišnjice rođenja velikog pjesnika srpskog romantizma biće predstavljena sutra, na Svjetski dan poezije, u 11 časova, u najstarijoj srpskoj gimnaziji u Sremskim Karlovcima.
Antologiju je priredio Nenad Grujičić, pjesnik i predsjednik "Brankovog kola", a u istu je uvrstio čak 149 pjesnika - od Njegoša i Zmaja do danas koji su pisali o Branku.
"To je u stvari cvetnik sačinjen od pesama iz pera 149 pesnika koji su u periodu od Brankove smrti, to jest od prenosa njegovih zemnih ostataka (1883) iz Beča na Stražilovo, sve do današnjih dana, pevali i pevaju o 'ubavom slavuju' srpske poezije, kultnom pesniku srpskog romantizma, čije su mnoge pesme ušle u biće naroda i pevaju se kao izvorne narodne", kaže Milena Borić, saradnica "Brankovog kola".
Ovaj nesvakidašnji cvjetnik, dodaje ona, započinje pjesmom "Brankova želja" Jovana Jovanovića Zmaja, pjesmom koja je ušla u narod i može se danas čuti uz tamburaše u Sremskim Karlovcima, na Skadarliji, u Banjaluci i drugdje.
"Potom slede pesme posvećene Branku Radičeviću iz stvaralačkog nadahnuća Petra Petrovića Njegoša, Jovana Ilića, Petra Preradovića, Jovana Sundečića, Nikole Borojevića, Laze Kostića, Ace Popovića Zuba, Mite Živković, Andre Gavrilovića, Vase Krstića, Alekse Šantića, Ljubomira Nenadovića… Cvetnik pesama (o) Branku, kao svojevrsna apoteoza velikom pesniku srpskoga jezika, kao jedan od najvažnijih poduhvata u okviru proslave 200. godišnjice rođenja Branka Radičevića, ostaviće konkretan i neophodan trag u vremenu", ističe Borićeva, dodajući da knjiga sa sličnom idejom nije objavljena prije jednog vijeka, a mogla se slučiti povodom proslave stogodišnjice Brankovog rođenja.
Dabome, kaže u nastavku Borićeva, ona bi bila mnogo manja obimom s obzirom na to da se u njoj nisu mogli naći pjesnici i pjesme iz budućnosti, pjesme iz prohujalog stoljeća (plus četvrtina vijeka što upravo teče), što govori da je Branko i te kako živ.
"Ako je pre stotinu godina neko sumnjao da će o Branku i dalje pesnici pevati, grdno se prevario. Posle proslave stogodišnjice (1924) Brankovog rođenja u Kraljevini Jugoslaviji, sve do današnjih dana, pojavile su se pesme Desanke Maksimović, Branka Ćopića, Skendera Kulenovića, Mire Alečković, Borislava Mihajlovića Mihiza, Slavka Vukosavljevića, Svetislava Mandića, Gvida Tartalje, Branka Miljkovića, Boška Petrovića, Stevana Raičkovića…", navodi Borićeva.
Nenad Grujičić u predgovoru antologije piše da poslije prenosa iz Beča na Stražilovo zemnih ostataka Branka Radičevića njegova slava i kult naglo rastu.
"Mnogi pesnici nastoje da 'kopiraju' Brankov stilsko-jezički izraz i mnogi bi da postignu umetničku visinu 'Brankove želje' Jovana Jovanovića Zmaja. Dakle, pevaju na narodnu liru, onu koja se nalazi u iskonu Brankove poetike, laćaju se epskoga deseterca najpre, ali osmerca i dvanaesterca, ponegde i drugačijeg metra", stoji, između ostalog, u predgovoru antologije.
Branko je, kaže Grujičić, i društveno-istorijska pojava.
"Udenuo se sredinom devetnaestog veka u sam čin preporoda srpskoga naroda na Balkanu. Otuda se deo rasprave o njemu u vremenu ne može voditi samo u ravni umetnosti (mada najpre tako), stilsko-jezičkog izraza, poetike iliti raznovrsnih tematsko-motivskih raspona i nijansi poezije, već i u okvirima istorijskih turbulencija u kojima se oduvek, i sada, nalazi srpski narod", kaže Grujičić.
On tvrdi da u dvadesetom vijeku, dalje, pogotovo u njegovoj drugoj polovini, pjesnici nastavljaju da posmatraju Branka kao korifeja nove srpske poezije, kao parnasovskog mladića obilježenog kultom Stražilova.
"Pominjanje Stražilova i Sremskih Karlovaca u pesmama predstavlja u stvari osvetljavanje samoga Branka i njegovih stihova posvećenih ovim toponimima. Dakle, čak i kad u pesmi Branko nije pomenut, a Stražilovo, na primer, jeste, to je znak da u podtekstu sija ličnost Aleksija (Branka) Radičevića. On je simbol mladosti, neutrnule i večne, primer kome se pesnici klanjaju. Niko ne pominje reč bog, ali se u mnogim pesmama vidi da je tretiran, ne kao princ, već kao pesničko božanstvo. Tu ima i patosa, idealizacije i oduševljenja, identifikacije i zadovoljstva što u našem jeziku postoji takav pesnik", ističe Grujičić.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.