Novo istraživanje koje je ispitivalo čudne manifestacije placebo efekta, došlo je do još jednog neobičnog rezultata. Ispostavilo se da ovaj efekat ima moć da smanji neuronske markere emocionalnog stresa, čak i kada je ispitanicima unaprijed rečeno da ne uzimaju aktivan lijek.
U dosadašnjim istraživanjima placebo efekta, učesnici eksperimenta koji su dobijali neaktivne supstance umesto pravog lijeka, nisu znali da su "prevareni". Njihovo lažno uvjerenje da su uzeli neku aktivnu supstancu je proglašavano za placebo efekat – svojevrsnu pobjedu "uma nad materijom" koji je izgleda uspijevao da indukuje fiziološku reakciju.
U bar 35 odsto slučajeva terapijski efekti, bilo kog lijeka, povezani su sa vjerovanjem pacijenta da upotrijebljena supstanca ima predočeno dejstvo.
Jedini problem, međutim, u ovom slučaju je etičke prirode, jer su ljudi u stvari obmanuti da su dobili lijek. Ova moralna dilema navela je istraživače da ispitaju da li bi se ovaj efekat pojavio ukoliko bi pacijenti unaprijed znali da nisu dobili adekvatnu terapiju.
U ovom eksperimentu učesnicima je unaprijed jasno objašnjeno da će dobiti placebo, ali im je takođe, rečeno i kako pod određenim okolnostima i to može dati korisne fiziološke ishode, čak i u odsustvu stvarnih lijekova.
To znanje, vjerovanje i očekivanje ljudi da će placebo možda i pomoći izgleda da je dovoljno da pokrene placebo efekat, a sve to bez kršenja etičkih normi.
Ova pomalo iznenađujuća pojava je nešto što bismo mogli da iskoristimo u zdravstvenim tretmanima, vjeruju istraživači.
"Šta ako neko popije šećernu tabletu dva puta dnevno pošto je pogledao kratki, ubjedljiv video o snazi placeba i kao rezultat toga uspije da smanji osećaj stresa? Naši rezultati pokazuju da je to moguće", tvrdi rukovodilac istraživanja, psiholog Darvin Gevara sa Univerziteta u Mičigenu.
U svojoj novoj studiji, Gevara i njegov tim je sproveo eksperiment u kome su ljudi morali da gledaju niz uznemirujućih fotografija koje je trebalo kod njih da izazovu negativnu emocionalnu reakciju.
Polovini jedne grupe je rečeno da će dobiti placebo (sprej za nos od fiziološkog rastvora bez ikakvih drugih sastojaka). Takođe su obaviješteni i o placebo efektu i kako on može da deluje i kod onih koji znaju da nisu dobili aktivnu supstancu.
Pored toga, rečeno im je da će sprej za nos, iako je placebo, pomoći u smanjenju negativnih emocionalnih reakcija na uznemirujuće fotografije, ukoliko u to budu vjerovali.
Nasuprot njima, učesnicima u kontrolnim grupama nije rečeno ništa o placebu i placebo efektu i jednostavno im je rečeno da se fiziološki rastvor u spreju koristi za bolje očitavanje fizioloških reakcija tokom eksperimenta.
Obavljena su dva eksperimenta koji su se razlikovali jedino u tome što su u jednom učesnici sami opisivali kako su se osjećali nakon uzimanja fiziološkog rastvora i gledanja fotografija, dok su u drugom eksperimentu učesnicima praćene moždane aktivnosti putem EEG-a tokom posmatranja fotografija.
U prvom eksperimentu, rezultati su pokazali da su učesnici koji su znali da uzimaju placebo prijavljivali da su imali niži nivo emocionalnog stresa nego kontrolna grupa.
U drugom eksperimentu u kojem je korišćen EEG takođe je zabilježen značajno niži nivo neuronskih biomarkera koji se pojavljuju tokom emocionalnog stresa, što istraživače navodi na zaključak da su dobijeni rezultati potvrdili njihovu hipotezu.
"Ovaj nalaz pruža početnu podršku da se placebo efekat može pojaviti i kada pacijenti znaju da ne dobijaju aktivnu supstancu, bar kada su u pitanju emocionalne tegobe", tvrde istraživači.
Međutim, biće potrebno još mnogo više istraživanja prije nego što psiholozi budu u stanju da te rezultate pretvore u praktične, sigurne i proverene tretmane koji se mogu primijeniti na pacijentima - jednog dana, priznaju naučnici.
(RTS)
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.