Iako je glavna asocijacija većine ljudi na poremećaje u ishrani anoreksija i bulimija, posljednje, peto izdanje Dijagnostičkog statističkog priručnika za mentalne poremećaje, uz anoreksiju i bulimiju, dodaje i "binge eating disorder", tj. kompulsivno prejedanje, koje, na osnovu mnogih statističkih podataka, postaje najčešći poremećaj u ishrani posljednjih godina.
U periodu od 2000. do 2018. godine, učestalost poremećaja u ishrani se povećala sa 3,4% na 7.8% u SAD, dok podaci istraživanja iz Srbije, iz 2018. godine, sprovedenog na studentskoj populaciji, pokazuju da je prevalencija poremećaja u ishrani iznosila 29%, od kojih je prevalencija anoreksije iznosila 1,9%, bulimije 13,5%, a kompulsivnog prejedanja čak 14,4%. Statistički podaci pokazuju da je kompulsivno prejedanje češće kod žena, a u prosjeku se javlja oko 25. godine, za razliku od bulimije i anoreksije, koje se češće javljaju u adolescentskom periodu. Za razliku od bulimije, kompulsivno prejedanje nije praćeno aktivnostima izbacivanja hrane poput izazvanog povraćanja, pretjeranog vježbanja ili uzimanja laksativa koji su prisutni kod bulimije.
Kompulsivno prejedanje karakteriše konzumacija velike količine hrane, obično u periodu od dva sata i nedostatak kontrole nad procesom jedenja, kao i osjećaj krivice koji slijedi nakon konzumiranja hrane. Još neke od karakteristika kompulsivnog prejedanja su brzo konzumiranje hrane, hrana se unosi do osjećaja neprijatnosti, konzumiranje velike količine hrane, iako osoba ne osjeća glad, objedovanje se skriva od drugih zbog stida, osoba osjeća gađenje prema samoj sebi, a prisutna su i osjećanja depresivnosti i srama itd. Bitno je naglasiti da od kompulsivnog prejedanja mogu da pate i osobe normalne mase ili čak i one koje imaju i manje od preporučenog broja kilograma.
Neki od rizičnih faktora za nastanak kompulsivnog prejedanja su pretilost u djetinjstvu, perfekcionizam, zloupotreba supstanci, porodična istorija problema sa ishranom, zlostavljanje u djetinjstvu, kao i nerealna percepcija vlastitog tijela.
Tretman kompulsivnog prejedanja najčešće zahtjeva multidisciplinarni pristup. Doktor opšte prakse je uključen u tretman zbog toga što ovakav problem u ishrani može imati negativan uticaj na sveukupno zdravlje osobe. Osim toga, u sam proces bi bilo dobro uključiti i nutricionistu, koji bi predložio određeni režim ishrane i pomogao osobi da razvije zdraviji odnos prema hrani. Neizostavan dio tima jesu psihijatar i psihoterapeut ili neki drugi stručnjak iz oblasti mentalnog zdravlja, koji bi osobi pomogao sa emocionalnim i psihološkim aspektima poremećaja u ishrani, jer se kompulsivno prejedanje nerijetko javlja u komorbiditetu sa nekim drugim poteškoćama poput anksioznosti i depresije.
Ostale tekstove iz psihologije, koji su nastali u saradnji Laboratorije za eksperimentalnu psihologiju i Nezavisnih novina, možete naći na sajtu Laboratorije.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.
