U organizaciji Laboratorije za eksperimentalnu psihologiju Banja Luka i Laboratorije za eksperimentalnu psihologiju Beograd, 13. novembra 2020. godine, na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Banjoj Luci, otvorena je izložba fotografija starih psiholoških instrumenata.
Instrumenti prikazani putem fotografija dio su Zbirke starih psiholoških instrumenata koja se nalazi u sastavu Laboratorije za eksperimentalnu psihologiju u Beogradu. Zbirka starih naučnih instrumenata sadrži oko 100 instrumenata s kraja XIX i početka XX vijeka.
Instrumenti su svojevrjemeno nabavljeni na inicijativu osnivača psihologije na našim prostorima prof. Borislava Stevanovića i namijenjeni su, prije svega, istraživanjima u oblasti psihologije.
Ova Zbirka, koju je osnovao akademik Aleksandar Kostić 80-ih godina prošlog vijeka, članica je Zajednice muzeja nauke i tehnike Srbije i spada među značajnije zbirke ove vrste u svijetu.
U Zbirci se nalaze instrumenti za mjerenje kognitivnih procesa (učenja i pamćenja); za kontrolisano generisanje kvantitativno i kvalitativno različitih vizuelnih, auditivnih, taktilnih i drugih vrsta draži; instrumenti za ispitivanje umora, manuelnih sposobnosti, spretnosti itd; instrumenti opšte namjene i pomoćni instrumenti (na primjer, reakcioni tasteri, štoperice, metronomi itd).
Pored instrumenata, u zbirci se nalaze i testovi za ispitivanje sposobnosti, koji su od početka prošlog vijeka bili u upotrebi u psihologiji rada, razvojnoj i drugim oblastima psihologije, kao i table sa vizuelnim iluzijama i slični instrumenti.
Iako se smatra da je psihologija nastala odvajanjem od filozofije, doprinos filozofije psihologiji je, uglavnom, bio teorijski i spekulativan.
Za razliku od toga, istraživanja kičmene moždine i mozga, koja su se zasnivala na opažanju i eksperimentisanju, predstavljala su osnovu za razumijevanje osjeta, percepcije, emocije, jezika, to jest, kognicije generalno.
Eksperimentalna psihologija, izrastajući i razvijajući se iz fiziologije, svoj uzor je, upravo, vidjela u prirodnim naukama. Zbog toga se od samog početka oslanjala na objektivno mjerenje i eksperimentalni metod.
Eksperimentalni metod je jedini metod koji omogućava da otkrijemo uzročno-posljedične veze među pojavama. Spoznaje do kojih dolazimo pomoću njega predstavljaju najpouzdanije znanje kojim psihologija raspolaže.
Zahvaljujući razvoju tehnologije, danas se u psihologiji koriste sofisticirani mjerni uređaji, kao što su uređaji za praćenje električne aktivnosti mozga prilikom izvršenja nekog kognitivnog zadatka, uređaji za praćenje pokreta očiju, uređaji za neurodoslikavanje (pozitronska emisiona tomografija, funkcionalna magnetska rezonanca itd).
Uprkos nesumnjivog značaja objektivnog mjerenje u psihologiji, te korisnosti koje imaju informacije dobijene na ovaj način, šira javnost najčešće nije upoznata sa metodologijom i rezultatima eksperimentalne psihologije.
Zbog toga i manifestacije poput ove izložbe fotografija starih psiholoških instrumenata ima poseban značaj. Naime, posjetioci će imati priliku da se upoznaju sa samim počecima eksperimentalnih mjerenja u psihologiji.
Fotografije se mogu pogledati do 13. februara 2021. godine na Filozofskom fakultetu u Banjoj Luci, ili na web stranici Nezavisnih novina.
Zbirka starih psiholoških instrumenta nalazi se u Laboratoriji za ekperimentalnu psihologiju u Beogradu.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.
